100’de Gerçeküstücülük: Giovanni Guida yenilikçi minnettarlıkla gizli derinlikleri keşfediyor

Sanat dünyası 100. yılını kutlarken Sürrealizm2024’te bir İtalyan sanatçı, geleneğe saygı gösteren, resim sanatının öncü tekniklerini yansıtan benzersiz resim yaklaşımıyla son zamanlarda ses getiriyor. Max Ernstve İspanyol sürrealist ressam Remedios Varo.

1992 yılında Napoli yakınlarındaki Acerra’da doğan Giovanni Guida, hala ıslak bir resmi çizerek alttaki katmanları ortaya çıkarma yöntemi olan ‘grattage’ tekniğini kullandığı için büyük ansiklopedilere dahil edilen en genç sanatçıdır. Guida, “Amaç, alttaki ilkel rengi yeniden yüzeye çıkarmak için kromatik pigmenti ortadan kaldırmaktır” diye açıklıyor.

İlk olarak Ernst tarafından geliştirilen bu yöntem, Guida’nın bilinçaltına inerek gizli duyguları ve anıları ortaya çıkarmasına olanak tanıyor. Guida bu yöntemle ilk kez 2005 yılında Napoli Güzel Sanatlar Akademisi’nde resim okurken tanıştı. Öğretmeni Mariarosaria Castellano ona, resmin “derisini” yırtıp “bağırsaklarına” ulaşmak için tırnaklarını neredeyse pençe gibi kullanmayı öğretti.

Guida, ellerinin yanı sıra yeni aletler ve neşter, bıçak, tel fırça, stiletto ve sünger gibi gündelik nesneleri kullanarak, Ernst’in kazımak için fırça ve spatula kullanmasını geliştirdi.

100 yıllık Sürrealizm

Daha önceki Dada hareketinden doğan Sürrealizm, 1924 yılında Paris’te, o yıl Sürrealist Manifesto’yu yazan André Breton tarafından resmen kuruldu. Ancak “Sürrealist” terimi ilk kez 1903 yılında Guillaume Apollinaire tarafından oyununun önsözünde kullanıldı. Les Mamelles de Tirésias(Tiresias’ın Göğüsleri).

Birinci Dünya Savaşı sırasında ortaya çıkan Dada hareketi, geleneksel estetik standartları reddeden, kaosu, mantıksızlığı ve saçmalığı benimseyen avangard, düzen karşıtı bir sanatsal ve edebi hareketti. Bu, sanatçıların savaşa yol açtığına inandıkları toplumsal ve kültürel normlara karşı bir protesto biçimiydi.

Sürrealistler buna Sigmund Freud’un rüyalar ve bilinçdışı teorilerini ekleyerek yaratıcılığı mantığın ve toplumsal normların kısıtlamalarından kurtarmayı amaçladılar. Bilinçaltına ulaşmak için otomatik yazı ve çizim yapmayı denediler.

Alman Dadaist Max Ernst, Sürrealizmin ortaya çıkışında çok önemliydi. 1922’de Paris’e taşınan Ernst, Breton’un hayal gücünü ateşleyen yenilikçi kolaj çalışmasını da yanında getirdi. Ernst’in frottage ve grattage gibi teknikleri, kendiliğinden sanat yaratmak için dokulu yüzeylerin kullanılmasını içeriyordu. 1927 tarihli tablosu Orman ve GüvercinBu yöntemleri örneklendirdik.

Organize bir hareket olarak azalmasına rağmen Sürrealizm’in resim, heykel, edebiyat, fotoğraf ve film üzerindeki etkisi devam etti ve sayısız sanatçıyı ve ardından gelen hareketleri etkiledi.

Ernst ve Guida

Ernst’in Guida’nın çalışmaları üzerindeki etkisi derindir. “Ernst, daha az teorik, daha bilinçsiz ve kendiliğinden olan, öneri ve çağrışımlar bakımından zengin yaratıcı güçleri serbest bırakmaya yönelik çalışmalarımda temel bir rol oynadı” diyor. Bilinçdışı zihnin bir ürünü olarak sanat anlayışı, Remedios Varo’ya benzersiz tarzı ve kaçış ve isyan temaları nedeniyle de hayranlık duyan Guida’da derin yankı uyandırıyor. Bu ilhamlar Guida’nın resimlerindeki gerçeküstü manzaralarda ve mistik temalarda görülebilir.

Ernst ile Sürrealist ressam Leonora Carrington arasındaki sanatsal ilişki, Guida’nın grattage ve frottage kullanımını da derinden etkilemiştir. “Güçlü hayati dürtüleri, resimsel jestler aracılığıyla ‘sanatsal yüceltmeye’ dönüşüyor” diye açıklıyor, çalışmalarını kendi yaratıcı sürecini bilgilendiren mistik bir yükseliş olarak görüyor.

Guida, izleyicileri gerçeklikten bilinçdışına ve kutsala kadar birçok anlam düzeyini keşfetmeye davet ettiğini söylüyor; “Resimlerimde rüyalar ve gerçeklik, aşkınlık ve içkinlik, rasyonellik ve fantezi her zaman birbiriyle bağlantılıdır”.

Dünya gerçeküstücülüğün yüzüncü yılını kutlarken Guida, çalışmalarını bu daha geniş sanatsal mirasın bir parçası olarak görüyor. “Hayal gücü, bilinçsizlik ve otomatik yazma, 2024’te yansıtmamız gereken kelimelerdir” diyor. Bunun sürrealist tekniklerin anlaşılmasını ve bunların günümüzdeki önemini derinleştireceğini umuyor.

Perdeyi yırtmak

Giovanni Guida, Napoliten kiliselerindeki fresklere ve tablolara ve ünlü İtalyan Rönesans ressamı Caravaggio ile Masaccio’nun eserlerine hayranlık duyarak büyüdü. Çarmıha GerilmeGuida’nın inancı aynı zamanda onun sanat formuna da işaret ediyor ve bu da onun çalışmalarında Hıristiyan ikonografisini kullanmasını etkiledi.

Dokunsal ve sembolik yaklaşımının, İsa öldüğünde Kudüs’teki tapınağın perdesinin yırtılmasını ima ettiğini, “kutsalın açığa çıkarılmasına yönelik bir metafor” olduğunu ve insanlık ile Tanrı arasındaki ayrılığın bir sembolü olduğunu belirtiyor.

Guida’nın en ünlü eserlerinden bazıları şunlardır: Dionysos (2017) Apotheosis (2015) Ve tüm hastalıklardan iyileşeceksin… ve sana bakacağım (2020), Kovid-19 salgını sırasında yaratıldı. ‘Floransa’da Dante Alighieri’nin Apotheosis’i: Güneşi ve diğer yıldızları hareket ettiren Aşk’, Floransalı şairin ölümünün 700. yıldönümü için yaratıldı.

Ressam, “insanı aşan ilahi bir güç taşıyan”, “göksel” bir Bizans mavisi olan Lapis Lazuli mavisini kullanırken de kutsalın vurgulandığını açıklıyor. Sanatçı Lapis Lazuli’yi ilk kullanan kişi değildi; pigment Michelangelo tarafından Sistine Şapeli’nin tavanını boyamak için de kullanılmıştır.

Guida’nın minnettarlık tekniği aynı zamanda Schopenhauer ve Heidegger’in şeylerin özünü açığa çıkarmaya çalışan felsefelerinden de etkilenmiştir. Heidegger’in alétheia kavramına ya da “gizli olmayan” hakikat kavramına atıfta bulunarak, “Perde sonsuza kadar düşer ve neyin saklandığını görmenizi sağlar” diyor.

Guida, sanatının hem çağdaş hem de geleneksel izleyicilerde yankı uyandırarak gelenek ve yenilik arasında köprü kurduğuna inanıyor. “Kültürel referanslar, gelenek ve yenilik, ‘küresel düşünme’ yeteneğine sahip bir zihin sayesinde birleşiyor” diye açıklıyor ve “akışkan toplumumuzda” bilgi ve sanatın akışkanlığını vurguluyor.

Giovanni Guida ‘Ruhun Tapınakları’ resimli döngüsüyle

Dünya Ansiklopedileri

Minnettarlık kullanımı nedeniyle dünya ansiklopedilerinde yer almak Guida için bir dönüm noktasıdır, çünkü çağdaş sanat sahnesindeki önemini pekiştirir. Almanca biyografik sözlük olan Deutsche Biographies’te son zamanlarda bahsedilen söz, “Almanya’da Ernst döneminde üstbilişsel bir aktiviteyi harekete geçirmeme olanak sağlıyor” diyor ve Ernst’in deneyimleri ile sanatsal yolculuğu arasında paralellikler kuruyor.

Guida’nın adı Deutsche Biographie’nin yanı sıra, Los Angeles’taki Getty Conservation Institute’un sanat ve sanatçılara ilişkin yapılandırılmış kelime dağarcığı (Vocabulary Union List of Artist Names) ve İtalyan Bilim, Edebiyat ve Sanat Ansiklopedisi gibi ansiklopedilerde de yer almaktadır ( La Treccani ), Encyclopedia Sapere (De Agostini), Encyklopedia PWN of Polonya ve Nationalencyklopedin, İsveççe’deki en kapsamlı çağdaş ansiklopedi. Ayrıca Washington’daki Kongre Kütüphanesi ve Paris Ulusal Kütüphanesi gibi büyük ulusal kütüphanelerin kayıtlarında da yer almaktadır.

Minnettarlığın ötesinde

Guida ayrıca fumage, decalcomania ve aerosol sanatı gibi diğer tekniklerle de deneyler yapıyor. Bu yöntemlerin sanatçının rolünü izleyici rolüne indirgediğine, zihnin halüsinasyonlarını artırdığına ve sanat eserinin organik olarak ortaya çıkmasına olanak sağladığına inanıyor.

Guida’nın yaklaşan sergileri varken sanatını tuvalin ötesinde deneyimlemenin önemini vurguluyor. İzleyicileri geleneksel bakış açılarının ötesine geçmeye ve deneyimin bütünlüğünü kucaklamaya davet ederek, “İnsanların şimdiki zamana bağlı kalmayı değil, ‘mesafeyi’ açıp yaşamayı hatırlamalarını istiyorum” diyor.

Guida ileriye baktığında sanat dünyasının geleneksel sınırlarını aşmayı arzuluyor: “Sanat dünyasına ve sistemlerine değil, sanatın gizeminin hakikatine girin” diyor. Formun ötesine geçen, ilişkilerde ve sosyal bağlamlarda kendini yeniden üreten bir sanat tasavvur ediyor.