AB’nin, yeni tartışmalı tercihli ticaret planının uygulanmasından bu yana iki haftadan kısa bir süre sonra, savaşın harap ettiği Ukrayna’dan temel gıda ürünleri ithalatını daha da azaltması bekleniyor.
Bir AB sözcüsü Euronews’e, yürütme organının Ukrayna’dan yulaf ithalatına 5 Haziran 2025’e kadar kısıtlamalar getirileceğini duyurmasının ardından, Ukrayna’dan yumurta ithalatının seviyelere ulaştığını ve bu durumun Komisyon’un önümüzdeki iki hafta içinde kısıtlamalar uygulayacağı anlamına geldiğini söyledi.
Konuya aşina ticaret uzmanlarına göre şeker ithalatı da AB yönetiminin ilgi odağında.
Bu hamle, Fransa ve Polonya tarafından talep edilen ve elde edilen son ince ayarın, Rusya’nın 2022’de ülkeyi tam ölçekli işgalinden sonra Ukrayna’nın tarımsal ihracatına ilişkin tüm tarife ve kotaların geçici olarak askıya alınmasının bir sonucudur.
6 Haziran’dan bu yana yürürlükte olan yeni serbest ticaret planı, yumurta, kümes hayvanları, şeker, yulaf, mısır, kabuğu çıkarılmış tahıllar ve bal gibi ‘hassas’ olarak kabul edilen belirli yurt içi sektörleri, artan ithalattan korumayı amaçlayan otomatik bir koruma mekanizması içeriyor. Kota ve tarifelerin kaldırılmasının sonucu.
Uygulamada, bu malların ithalatının 1 Temmuz 2021 ile 31 Aralık 2023 tarihleri arasında ithal edilen miktarların aritmetik ortalamasını aşması durumunda, Komisyon’un acil durum freni olarak adlandırılan sistemi devreye sokmasına ve tarife oranı kotalarını yeniden uygulamaya koymasına izin veriliyor.
Şeker ithalatı da AB yönetimi tarafından yakından takip ediliyor. Konuyla ilgili bilgi sahibi iki kaynak, şekerin kontroller için olası bir aday olduğunu belirterek, bu emtia için Gümrük Birliği’nin web sayfasında yer alan rakamların halihazırda acil durum fren limitinin üzerinde olduğunu belirtti.
Başka bir Komisyon sözcüsü Euronews’e “Gelecekteki ithalatın hızı hakkında spekülasyon yapamayız” dedi ve AB Yönetiminin ilgili tetikleyici seviyeleri izlemeye devam ettiğini ekledi.
FarmEurope adlı düşünce kuruluşundan Luc Vernet daha önce Euronews’e, AB’ye gelen Ukrayna şekerinin bir kısmının dahilde işleme statüsünde (yeniden ihraç edilmek üzere ithal edilmiş) olabileceğini ve bunun da Komisyonun değerlendirmesini etkileyebileceğini söylemişti.
Şekerde de tetikleme seviyesine ulaşılması durumunda tarifeler en fazla 14 gün içerisinde yeniden aktif hale getirilecek.
Konu, gıda ve içecek sektöründeki Avrupalı şeker kullanıcılarını temsil eden AB birliği (CIUS) tarafından yakından izleniyor; bu dernek, ürünlerinin işlenmesinde kullanılan önemli bir emtianın ithalat hacminin kısıtlanmasından endişe ediyor.
Bir CIUS sözcüsü Euronews’e şöyle konuştu: “Önümüzdeki yıllarda şeker hacimlerinin AB pazarının talebini karşılamaya yetmeyeceğinden korkuyoruz.”
Ukrayna, yakın zamanda Mayıs ayında 108.000 tonluk şeker ihracat rekoru kırdı; bunun bir sonucu olarak şeker pancarı, ülkenin tahıl üreticileri için iyi bir çeşitlendirme seçeneği olarak görülmeye başlandı. Ukrayna Ulusal Şeker Üreticileri Birliği’ne (Ukrsugar) göre Kiev, şekerinin %65’ini AB’ye ihraç ediyor.
