Güney Amerika ülkesi Bolivya’da, Luis Arce hükümetine yönelik darbe girişiminin ardından Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) Dönem Başkanı ve Honduras Devlet Başkanı Xiomara Castro, üye ülkeleri ‘acil toplantı’ya çağırdı.
Castro, basına yaptığı açıklamada, Bolivya’daki darbe girişimini kınadı.
Castro, “Bolivya’nın demokrasisini tehdit eden faşizmin kınanması ve sivil iktidara saygı duyulması için CELAC üyesi ülkelerin devlet başkanlarını acil olarak toplantıya çağırıyorum. Askeri güçler bir kez daha suç teşkil edecek darbe girişiminde bulunmuştur. Kardeş Bolivya halkına, Devlet Başkanı Luis Arce’ye ve Evo Morales’e koşulsuz desteğimizi ifade ediyoruz” dedi.
Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Genel Sekreteri Luis Almagro da Paraguay’da yaptığı açıklamada, Bolivya’daki darbe girişimini kınayarak, “Bolivya’daki meşru anayasal düzenin herhangi bir şekilde ihlal edilmesine müsamaha göstermeyiz” değerlendirmesinde bulundu.
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, Bolivya’da yaşanan askeri darbe girişimini en sert şekilde kınadığını bildirdi.
‘Latin Amerika, demokrasinin yanında saf tutmalıdır’
Darbe girişiminin Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesinde yargılanması gerektiğini vurgulayan Petro, “Faşizme karşı demokrasi. Biz bir özgürlükler ülkesiyiz. Tiranlıklar ve diktatörlükler bölgede filizlenmez. Bolivya halkı darbeye karşı direnmeli ve demokrasiye sahip çıkmalı. Latin Amerika, demokrasinin yanında saf tutmalıdır” dedi.
Darbeci generalle yüz yüze tartıştı
Darbe girişiminin en dramatik anı, Bolivya Devlet Başkanı Arce’nin darbe teşebbüsüne liderlik eden General Juan José Ziga ile yüz yüze tartışması oldu.
Bolivya televizyonu tarafından yayınlanan görüntülerde Arce, sarayın koridorunda General Juan José Ziga ile tartışırken görüldü. Arce’nin generale, “Ben senin başkomutanınım. Sana, askerlerini geri çekmeni emrediyorum. Bu itaatsizliğe izin vermeyeceğim” dediği duyuldu.
Ne olmuştu
Bolivya Devlet Başkanı Arce, ülkede bazı askeri birliklerin usulsüz şekilde harekete geçirildiğini belirterek ordudan, demokrasiye saygı göstermesini istemişti.
Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde, askeri zırhlı aracın yönetimsel başkent La Paz’daki hükümet sarayına zorla girmeye çalıştığı görülmüştü.
Askerlere tepki gösteren vatandaşlara göz yaşartıcı gaz ve tazyikli suyla müdahale edilmişti.
Arce, hükümet sarayına zorla girmeye çalışan Zuniga ile yüz yüze konuşmuş ve askerlerin derhal çekilmesini talep etmişti.
Ulusal seslenen Arce, halka sakin olmaları çağrısında bulunmuş, “Bolivya’nın Devlet Başkanı ve bakanları görevlerinin başındadır ve halkı demokrasiye sahip çıkmaya davet ediyorum. Askerler, derhal çekilmeli ve görevlerinin başına dönmelidir. Demokrasiye ve anayasaya saygı duymalarını istiyorum” ifadelerini kullanmıştı.
Arce’nin çağrısı üzerine binlerce kişi meydanlara inmiş ve askeri darbe girişimini protesto etmişti.
Bolivya ordusunun yeni atanan komutanı Jose Wilson Sanchez’in emri üzerine, darbe girişimine kalkışan askerler birliklerine geri dönmüştü.
Bolivya’daki başarısız darbe girişimi dünya basınının en önemli gündem maddesi olarak dikkat çekiyor.
Time dergisi, ayaklanmanın iki siyasi devin (görevdeki başkan ve eski müttefiki eski başkan Evo Morales), iktidar partisinin kontrolü için yarıştığı aylarca süren gerginliğin ardından geldiğine vurgu yaparken, Financial Times, Bolivya’da tansiyonun son haftalarda Arce ve Morales’in “keskin bir sürtüşme” içine girmesiyle yükseldiğini doğruluyor.
Guardian, “Mevcut lider Arce, hükümetini devirmeye yönelik bir girişimi engellemiş gibi görünüyor” ifadelerine yer verdiği haberinde, siyasi yelpazedeki Latin Amerikalı liderlerin de iktidarı ele geçirme girişimine karşı tepkilerini dile getirdiğinin altını çizdi.
New York Times, Ülkede sarayı işgal girişiminin sadece 3 saat sürdüğünü belirtirken, birkaç saat sonra General Zuniga’nın planının çok az destek bulduğunun anlaşıldığını ekledi.
Latin Amerikalı liderlerden darbe teşebbüsüne kınama
Latin Amerikalı liderler, Bolivya’daki darbe teşebbüsünün devam ettiği sırada demokrasiye destek veren ve darbe teşebbüsünü kınayan açıklamalar yayınladı.
Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, Bolivyalıları “Demokrasiyi, anayasalarını ve devlet başkanlarını müdafaa etmeye” çağırdı.
Maduro, “Faşizme hayır! Darbeciliğe hayır!… 21. asırda darbe yapmaya nasıl cüret ederler?” dedi.
Uruguay lideri Luis Alberto Lacalle Pou, Bolivya’da demokrasi ve anayasal düzeni tehdit eden olayları kınarken, Paraguay Devlet Başkanı Santiago Pena ise askeri birliklerin “anormal hareketliliğini” eleştirdi.
Brezilya hükümeti, Bolivya’daki krizi görüşmek üzere acil bir toplantı düzenledi. Brezilya lideri Luiz Incio Lula da Silva, gazetecilere yaptığı açıklamada “Latin Amerika’da demokrasinin hakim olmasını arzu ediyorum. Darbeler asla başarılı olmamıştır” dedi.
Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, ülkesinin Bolivya’daki büyükelçiliğine darbe girişimcilerinin zulmüne uğrayan herkese sığınma olanağı sunma talimatı verdi. Petro, “Kolombiya ile diktatörlük arasında diplomatik ilişki bulunmayacak” dedi.
Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric ise, “Bolivya ordusunun bir kısmı tarafından güç kullanımına başvurulmasının kabul edilemez olduğunu” ekledi.
