2005-2013 arasında görev yaptığı iki dönem boyunca hem İran’da hem de dünyada tartışmalı bir isim olan eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, 28 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylık başvurusunda bulundu.
Ahmedinejad, başvuru sürecinin dördüncü gününde İçişleri Bakanlığına gelerek adaylık için başvuru yaparken, adaylığının onaylanması halinde güçlü adaylardan biri olabileceği değerlendirilen Ahmedinejad, kayıt işlemleri sonrası düzenlediği basın toplantısında, halkın bir çok kesiminden yeniden cumhurbaşkanı olması konusunda gelen istekler sonucunda adaylık başvurusu yaptığını söyledi.
Bu sürecin ülke için yeni bir dönemin başlangıcı olabileceğini söyleyen Ahmedinejad, “Çok şükür buraya gelerek, bu aşamada tarihi sorumluluğumu yerine getirdim” dedi.
Cumhurbaşkanı olması halinde hükümetinin temel hedefinin ülkedeki yoksulluk sorununu ortadan kaldırmak olacağını belirten Ahmedinejad, “Ülkenin tüm sorunlarının halkın görüşlerinin dikkate alınması, uzmanların deneyimlerinden faydalanılması ve dünyayla yapıcı etkileşime dayalı olarak çözülebileceğine inanıyorum” ifadelerini kullandı.
Ahmedinejad’ın adaylığı 2 kez veto edilmişti
Ülkede 2005-2013 yılları arasında iki dönem görev yapan muhafazakar siyasetçi Ahmedinejad, 2017’de eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye karşı aday olmak istemiş ancak adaylığı reddedilmişti.
Ahmedinejad’ın, 2021’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de 19 Mayıs’ta helikopter kazasında hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’ye karşı aday olma talebi yine Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edilmişti.
Reisi’nin hayatını kaybetmesinin ardından alınan kararla seçimler 28 Haziran’da yapılacak
İran’da 2025’te yapılması planlanan cumhurbaşkanı seçiminin, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin 19 Mayıs’ta helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından Anayasa’ya göre, 28 Haziran’da yapılması kararı alınmıştı.
Seçimde aday olmak isteyenler 30 Mayıs’ta başlamak üzere 5 gün süreyle İçişleri Bakanlığına adaylık başvurusunda bulunabilecek.
Adaylık başvurusu yapan kişilerin seçime katılmak için “ehliyet” sahibi olup olmadıklarına Anayasayı Koruyucular Konseyine bağlı Denetleme Heyeti karar verecek.
Konsey; Cumhurbaşkanlığı, İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi seçimlerine katılacak aday adayları, Anayasa’ya göre, “rejimin değerlerine bağlılıkları” yönünden değerlendiriyor.
İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in temsil ettiği “Velayet-i Fakih makamına ve İslami değerlere bağlılıklarında kusur bulunan” kişilerin adaylıkları reddediliyor.
Ahmedinejad kimdir?
İran’da iki kez cumhurbaşkanlığı adaylığı veto edilmesine rağmen 28 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanı seçiminde yeniden adaylık başvurusu yapan eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, 2005-2013 arasında görev yaptığı iki dönem boyunca hem İran’da hem de dünyada tartışmalı bir isim oldu.
Adaylığının onaylanması halinde güçlü adaylardan biri olabileceği değerlendirilen Ahmedinejad, kayıt işlemleri sonrası düzenlediği basın toplantısında, halkın bir çok kesiminden yeniden cumhurbaşkanı olması konusunda gelen istekler sonucunda adaylık başvurusu yaptığını söyledi.
Cumhurbaşkanı seçilmeden önceki dönemde, 2003-2005 arasında Tahran Belediye Başkanlığı yapan Ahmedinejad, Haziran 2005’te eski Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’ye karşı çıktığı cumhurbaşkanı seçimini kazanarak ülkenin altıncı Cumhurbaşkanı seçildi.
Yoksul kesimlere yönelik politikalarıyla öne çıkan Ahmedinejad, dış politikada şahin siyaset izledi
Görev yaptığı süreçte mütevazı hayatıyla dikkati çeken Ahmedinejad, özellikle ülkedeki dar gelirli ve yoksul kesimlere yönelik destekleyici politikalar izledi. Bu dönemde yoksulluk, adalet ve eşitlik gibi sloganlarla ekonomik sorunlar içerisindeki İran halkının desteğini kazanan Ahmedinejad, halka doğrudan para yardımı uygulamasını ve bazı alanlarda sübvansiyonlar başlattı.
Dış politika konusunda ise görev yaptığı süre boyunca ‘şahin’ politikalar izleyen Ahmedinejad, özellikle ülkesinin nükleer ve savunma alanındaki konularda Batılı ülkelere karşı tavizsiz duruş sergiledi.
Cumhurbaşkanlığı döneminde hem İran’da hem de dünyada tartışmalara yol açan politikalar izleyen Ahmedinejad, ABD ve bazı Avrupa ülkeleri tarafından insan haklarını göz ardı etmekle suçlandı.
2009’da yeniden cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası gösteriler başladı
Ahmedinejad, ikinci dönemine seçildiği 12 Haziran 2009’da yüzde 85 katılım oranıyla yapılan seçimlerde rakibi eski Başbakan Mir Hüseyin Musevi’ye karşı oyların yüzde 64’ünü alarak zafer kazandı. Seçimlerde Musevi’yi destekleyenler seçimlerde “hile” yapıldığı iddiasıyla sonuçlara “benim oyum nerede” sloganıyla tepki gösterince seçim gecesi protestolar başladı.
Musevi’nin kampanyasını yansıttığı için “Yeşil Hareket” olarak adlandırılan protestolar sırasında Musevi, 14 Haziran’da sonuçlara karşı Anayasayı Koruyucular Konseyine resmi itirazda bulununca İran lideri Ali Hamaney, Yeşil Hareket liderlerinin talebi üzerine seçimlerde yolsuzluk ve usulsüzlük iddialarına ilişkin soruşturma başlatılması talimatını verdi.
Ahmedinejad ise seçimlerin halkın özgür iradesini yansıttığını ve İran için “büyük bir zafer” olduğunu söyledi.
Yaklaşık bir hafta devam eden gösterilerde resmi rakamlara göre en az 32 kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi gözaltına alındı.
Bu süreçte İran lideri Hamaney, Ahmedinejad’a destek verdi.
