Refah 46 yıllık anlaşmayı bitirecek

İşgalci İsrail kuvvetlerinin geçtiğimiz hafta 1.4 milyon sivilin sığındığı Gazze’nin güneyindeki Refah bölgesine askeri harekat başlatması, Mısır ile İsrail arasında gerilime sebep oluyor. Mısır yönetimi, geçtiğimiz pazar günü Güney Afrika Cumhuriyeti tarafından daha önce Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) başlatılan Soykırım davasına müdahil olma kararı almıştı. Wall Street Journal’e konuşan Mısırlı diplomatik kaynaklar ise Kahire’nin ikinci adım olarak İsrail ile diplomatik ilişki seviyesini azaltma kararı aldığını aktardı. Bu kapsamda, Mısır’ın Refah Sınır Kapısı ve Gazze ile alakalı olarak İsrail ile yürüttüğü koordinasyonu askıya alacağı öne sürüldü.

İsrail ile Mısır arasında 1973’te yaşanan ve Mısır’ın Sina Yarımadası’nı geri aldığı savaşın ardından 1978’de imzalanan Camp David Anlaşması, Refah sınırını “Filistin-Mısır Sınırı” olarak tanımlıyor. İsrail’in Refah Sınır Kapısı’nı ele geçirmesinin ise söz konusu anlaşmanın ihlali anlamına gelebileceği belirtiliyor. İsrail, Arap dünyası ile imzaladığı tek resmi anlaşma olan Camp David anlaşmasının çökmesi halinde tamamen izole olma riskiyle karşılaşabilir. Bu sebeple anlaşmanın yürürlükte kalması İsrail için önem taşıyor. Mısır ile İsrail, Refah Sınır Kapısı’ndaki geçişler konusunda doğrudan muhatap olmasa da sınır geçişleri ve Gazze’deki güvenlik durumuna ilişkin koordinasyon yürütüyor.

Mısır yönetimi, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılara başladığı 7 Ekim 2023’ten beri Filistinli sivillerin Sina Yarımadası’na gönderilmesine ve Refah bölgesine yönelik bir askeri operasyona karşı olduğunu bildirmişti. WSJ’ye konuşan diplomatik kaynaklar, saldırının başlamasından sonra Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafının kapatıldığını bildirdi. Söz konusu kaynaklar, Kahire’nin operasyona karşı olmasına ve İsrail’in olası bir saldırı öncesi bilgi vereceğine dair taahhütte bulunmasına rağmen saldırıya bir saat kala haber verdiğini ve bu yüzden koordinasyon kurulamadığını, bu yüzden Mısır tarafının sınırı açmayı reddettiğini dile getirdi.

Camp David Anlaşması kapsamında silahsız bölge olarak tanımlanan Sina Yarımadası’nın kuzeyindeki C bölgesinde yaşayan kabilelerin oluşturduğu Sina Kabileleri Birliği ise bir açıklama yayınlayarak, uluslararası topluma İsrail’in Refah’tan çekilmeye zorlanması çağrısı yaptı. Birlik tarafından yapılan açıklamada, Gazze’ye girmek üzere bölgede bulunan insani yardımların girişi için Refah Sınır Kapısı’na alternatif bir Sınır Kapısı açılması talep edildi. Refah’ı kapatan İsrail ordusu, insani yardımların geçmeye devam ettiğini öne sürmesine rağmen Kahire El-İhbariye televizyonuna bilgi veren Sınır Kapısı’nın Mısır tarafı yetkilileri, saldırıların başlamasından beri herhangi bir insani yardımın Gazze’ye girişine izin verilmediğini aktardı. Bölgede bekleyen insani yardım TIR’larının da sınırdan uzaklaştırıldığı kaydedildi.

Öte yandan, Axios haber ağının İsrailli yetkililere dayandırarak verdiği bilgiye göre, İsrail yönetimi Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a, Refah Sınır Kapısı’nın çalıştırılması için gayri resmi olarak iş birliği teklifinde bulundu. Haberde, İsrail’den gönderilen teklifte, Abbas liderliğindeki Filistin yönetiminin Sınır Kapısı’nın çalıştırılmasına “Yerel Yardım Komiteleri” tanımlamasıyla çağrılmasının Abbas’ı öfkelendirdiği ve teklifin reddedildiği aktarıldı.

Diplomatik alanda bu gelişmeler yaşanırken İsrail ordusuna bağlı kuvvetler, Refah bölgesindeki ilerleyiş ve tehcir hamlesini sürdürüyor. BM Yakın Doğu Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA), saldırıların başladığı bir haftalık süreçte Refah’tan tehcir edilen Filistinli sivillerin sayısının 450 bini aştığını bildirdi. Saldırıların devam etmesi halinde bölgedeki insani krizin katlanarak büyümesinden endişe ediliyor.