İngiltere’nin yasa dışı göçmenleri yollayarak tepkilere rağmen ülkeyi neredeyse toplama kampına dönüştürmeye çalıştığı Ruanda’da hükümet, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğini (BMMYK), ülkedeki düzensiz göçmenlerle ilgili ‘yalan bilgi paylaşmakla’ suçladı.
Hükümetten yapılan açıklamada, “Defalarca söylediğimiz gibi; Ruanda düzensiz göçmenleri geri göndermiyor. BMMYK yalan söylüyor” ifadesi kullanıldı.
İngiltere ile imzalanan göç anlaşmasından sonra düzensiz göçmenlere Ruanda’da kötü muamelede bulunulduğuna dair BMMYK iddialarının asılsız olduğu belirtilerek, şunlar kaydedildi:
Düzensiz göçmenlerin gönderilmesiyle ilgili İngiltere tarafından ‘güvenli ülke’ ilan edilen Ruanda’nın açıklaması, BMMYK tarafından söz konusu kişilerin Ruanda’da tehlikeye atıldığına dair iddialar sonrası geldi.
BMMYK, iddiaları gündeme getirmişti
Ruanda’da sığınmacılara yönelik istismar ve potansiyel olarak işkence görebilecekleri ülkelere gönderilebileceği iddialarını BMMYK gündeme getirmişti.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ve BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, İngiltere’deki tartışmalı ‘Ruanda Planı’na ilişkin 23 Nisan’da yaptıkları ortak yazılı açıklamada, düzensiz göçmenleri Ruanda’ya gönderme planını yeniden gözden geçirme çağrısı yaparak, bunun yerine düzensiz göçmen akışını engellemek için pratik önlemler alınmasını tavsiye etmişlerdi.
Tartışmalı ‘Ruanda Planı’ nedir?
İngiliz hükümeti, Nisan 2022’de hazırlanan ‘Ruanda Planı’ kapsamında, düzensiz göçmenleri ve ülkeye yasa dışı yollarla girip sığınma talebinde bulunanları, Ruanda’ya gönderme hedefini açıklamıştı.
Ülkede muhalefet, insan hakları örgütleri ile Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere birçok uluslararası kuruluşun tepki gösterdiği karar, Yargıtay ve Yüksek Mahkemece yasaya uygun bulunmuştu.
Kararın ardından Haziran 2022’de Ruanda’ya 7 kişiyi taşıyan ilk uçuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararıyla durdurulmuştu.
Bunun üzerine İçişleri Bakanlığı, Yüksek Mahkemede yeni bir dava açmış, Mahkeme de 19 Aralık 2022’de Ruanda uçuşunun yasal olduğuna karar vermişti.
Mahkeme, temyiz yolunu da açık tutmuş, insan hakları savunucularının bu mahkemede açtığı dava sonucu 29 Haziran’da Ruanda planının yasalara uygun olmadığına karar verilmişti. Hükümet ise Temyiz Mahkemesinin kararını Yüksek Mahkemeye taşımıştı.
Yüksek Mahkeme de 15 Kasım’daki kararında Ruanda’ya gönderilecek kişileri, bu ülkede kötü muameleye maruz kalma ve kendi ülkelerine gönderilme gibi riskler bulunduğunu belirterek, planın yasaya uygun olmadığını açıklamıştı. Bunun üzerine Ruanda’yla 5 Aralık 2023’te yeni bir anlaşma imzalanmıştı.
Söz konusu anlaşmaya göre, İngiltere’nin Ruanda’ya gönderdiği düzensiz göçmenler, İngiltere dışında başka bir üçüncü ülkeye sınır dışı edilemeyecek.
Ruanda’daki diğer sığınmacılarla aynı haklara sahip olacak söz konusu kişilerin yasal talepleri için destek verilecek.
Ruanda’nın sorumlulukları, bağımsız gözlemcilerce kontrol edilecek. Yasa tasarısıyla Ruanda, düzensiz göçmenlerin sınır dışı edilebileceği güvenli ülke kabul edilecek.
Ruanda’nın güvenli olduğunu gösterir yasal adımlar ve uygulamalar da hayata geçirilecek.
