Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy, uzmanlar ve eleştirmenler Rusya’nın katılmaması nedeniyle büyük bir atılım beklemese de, barışa yönelik ilk adımları planlamayı amaçlayan bir “tarih yazılacağını” öngördü.
Çalışma gruplarının Ukrayna’da düzenlenecek iki günlük uluslararası barış zirvesinin ikinci gününde nükleer güvenlik, gıda güvenliği ve insani yardım konularını ele alması bekleniyor.
İsviçre’nin merkezindeki Bürgenstock beldesinde düzenlenen zirveye uluslararası kuruluşların temsilcilerinin yanı sıra 90’dan fazla ülke katılıyor.
Nükleer güvenlik, Rusya’nın işgalinin ilk günlerinden beri Avrupalı liderler arasında bir endişe kaynağı olmuştur.
Rus güçleri Mart 2022’de Zaporizhzhia nükleer santralinin kontrolünü ele geçirdi ve bugüne kadar bu santrali hâlâ işgal ediyor.
Avrupa’nın en büyük nükleer tesisi olan bu tesis, savaştan önce Ukrayna’nın elektriğinin %30’unu sağlıyordu ancak Eylül 2022’den bu yana ulusal şebeke için elektrik üretmeyi durdurdu.
Ancak, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı başkanı Rafael Grossi’nin Nisan ayında bir kazanın tehlikeli derecede yakın olduğu yönündeki uyarısıyla, tesis etrafındaki aralıklı çatışmalar devam ediyor.
IAEA’nın 2022 sonlarından beri bölgede dönüşümlü bir müfettiş ekibi bulunuyor ve Grossi, bu “pervasız saldırıların derhal durdurulması gerektiği” konusunda uyardı.
Ayrıca, “iki yıldır süren savaşın Zaporizhia nükleer santralindeki nükleer güvenliğe ağır bir yük getirdiğini” ve “UAEA’nın nükleer güvenlik ve emniyetle ilgili yedi sütununun her birinin tehlikeye atıldığını” söyledi.
Şubat 2022’de Rus kuvvetleri, 1986’da büyük bir nükleer felaketin yaşandığı Çernobil nükleer santralinin kontrolünü de ele geçirdi, ancak o Mart ayında tesisi terk etti.
Gıda Güvenliği
Şubat ayında Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi, “Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, küresel gıda güvensizliğinde en az bir yüzyıl içinde askeri kaynaklı en büyük artışa neden oldu” dedi.
Ukrayna ‘Avrupa’nın ekmek ambarı’ olarak adlandırılıyor ve verimli toprakları onu dünyanın en büyük üç tahıl ihracatçısı arasına yerleştiriyor ancak bu tedarik hatları büyük ölçüde kesintiye uğradı.
Rusya, üretim altyapısına, tarım arazilerine, tarlalara ve depolara yönelik grevler de dahil olmak üzere sıklıkla Ukrayna’nın tarım sektörünü hedef aldı.
Rusya’nın Kırım yarımadasını işgal etmesi ve burada üslenen Karadeniz filosu, aynı zamanda Boğaz’dan Akdeniz’e uzanan deniz yoluyla tedarik yollarının da etkilenmesi anlamına geliyor.
Temmuz 2022’de Türkiye ve Birleşmiş Milletler, Rusya ile Ukrayna arasında, Ukrayna tahılının Karadeniz’deki üç limandan güvenli bir şekilde ihraç edilmesine olanak tanıyan bir anlaşmaya aracılık etti. Anlaşma kapsamında yaklaşık 33 milyon mt tahıl ihraç edildi ancak Rusya, kendi ihracatına ilişkin şartlardan duyduğu memnuniyetsizliği gerekçe göstererek geçen yılın temmuz ayında anlaşmadan çekildi ve anlaşma çöktü.
Geçtiğimiz yıl Ukrayna, tarımsal verimliliği sekteye uğratan gizli mühimmat nedeniyle dünyanın en fazla mayın döşenen ülkesi oldu.
Geçen yılın Mart ayında Avrupa Birliği, Kiev Ekonomi Okulu, Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası, Ukrayna’nın tarım sektöründeki kayıp ve hasarın toplam maliyetinin 40,2 ABD Doları (37,5 milyar Avro) olduğunu tahmin etti.
‘Tarih yazılıyor’
Zirvenin birinci gününde Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy, uzmanlar ve eleştirmenler Rusya’nın katılmaması nedeniyle büyük bir atılım beklemese de, barışa yönelik ilk adımları planlamayı amaçlayan bir “tarih yazılacağını” öngördü.
Zirvenin başında İsviçre Devlet Başkanı Viola Amherd ile birlikte gazetecilere kısa bir açıklama yapan Zelenskyy, toplantının başarılı olduğunu belirterek şunları söyledi: “Ortak çabaların savaşı durdurabileceği ve adil bir barış kurabileceği fikrini dünyaya geri getirmeyi başardık. barış.”
Ülkesi katılmasa da, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Cuma günü nadir bir adım atarak savaşı sona erdirme koşullarını açıkça ortaya koydu. Ancak teklifleri herhangi bir yeni talep içermiyordu ve Kiev bunları “manipülatif” ve “saçma” olarak nitelendirdi.
Putin Cuma günü Rus diplomatlara ve üst düzey milletvekillerine, Ukrayna’nın NATO’ya katılım hedefinden vazgeçmesi ve Moskova’nın 2022’de yasa dışı olarak ilhak ettiği dört bölgeden askerlerini çekmeye başlaması durumunda “derhal” ateşkes emrini vereceğini ve müzakerelere başlayacağını söyledi.
Analistler, Putin’in taleplerinin Ukrayna için başlangıç noktası olmasa da Kiev’in şu anda güçlü bir konumdan müzakere yürütemediğini söylüyor.
