Tatlı su ekosistemleri alarm veriyor: Tiplerin yüzde 25’i yok olma tehlikesi altında

Tatlı su ekosistemleri, gezegenin en hassas ve kritik hayat alanlarından biri olarak biliniyor. Lakin yapılan yeni bir araştırma, bu bedelli ekosistemlerin alarm verdiğini gösteriyor. Araştırmaya nazaran, dünya genelinde tatlı su hayvan cinslerinin yaklaşık yüzde 25’i yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Araştırmacıların Nature’da yayınladıkları bu çalışmalarında balıklar, yusufçuklar ve tatlı su yengeçleri üzere 23 bin 500’den fazla tipi inceledi. En yüksek risk altında olan küme, tatlı su karidesleri ve yengeçler üzere kabuklular. Bu kümenin yüzde 30’unun kuşağı tükenme tehlikesi altında olduğu belirtiliyor. Balıklar için bu oran yüzde 26 iken, yusufçuklar ve kızböcekleri üzere tiplerin yüzde 16’sı risk altında.

Neden bu kriz yaşanıyor?

Tatlı su tiplerinin karşılaştığı tehditlerin başında kirlilik, baraj inşaatları, ziraî faaliyetler ve iklim değişikliği yer alıyor. Tatlı su habitatlarına yönelik denetimsiz su tüketimi ve istilacı cinsler de bu tiplerin varlığını tehdit eden öbür değerli faktörler ortasında.

Kaynaklar tehlikede

Tatlı su habitatları, yeryüzünün yalnızca yüzde 1’ini kaplamasına karşın bilinen tüm hayvan cinslerinin yüzde 10’una konut sahipliği yapıyor. Bu alanlar, karbon depolama, besin üretimi ve kültürel değer üzere kritik ekosistem hizmetleri sunuyor. Fakat tehditlerin devam etmesi durumunda bunların hepsinin kaybedilmesi kaçınılmaz olacak.

En riskli bölgeler nerede?

Araştırmada, Afrika’daki Victoria Gölü, Güney Amerika’daki Titicaca Gölü ve Hindistan’ın batı kıyıları ile Sri Lanka en yüksek tehdit düzeylerine sahip bölgeler olarak öne çıkıyor. Bu bölgelerdeki endemik tipler, süratli bir formda yok olma riskiyle karşı karşıya.

Araştırmacılar, tatlı su ekosistemlerini korumak için acil ve kapsamlı tedbirler alınması gerektiği konusunda davette bulunuyor. Sürdürülebilir su idaresi, kirlilik denetimi ve iklim değişikliğiyle uğraş bu gayeye ulaşmanın temel ögeleri olarak öne çıkıyor.

Tatlı su çeşitlerinin korunması, sadece bu çeşitlerin devamlılığını sağlamak için değil, tıpkı vakitte ekosistemlerin sunduğu hayati hizmetleri korumak için de kritik ehemmiyette.