Trump vazifeye başladı: Bundan sonra dünyada neler olacak?

“5 Kasım 2024 Bütün dünyanın beklediği bir seçim sürecine dönüştü. Akabinde da iki aday ortasında Amerika’da izolasyon siyasetlerini öne çıkaran, küreselcilere net bir biçimde cephe alan, hatta savaş açan Trump tekrar Amerikan Başkanlığı koltuğuna oturdu. Evvel bir periyot başkanlık yapan, akabinde başkanlık yarışını hileyle kaybettiğine dair büyük tezler ortaya çıkan, daha sonra uzun yıllar boyunca mahkumiyet alan, bir çok hatadan mahkum olan, FBI’ın, CIA’nın meskenini aradığı, soruşturmalar geçiren, akabinde suikastlara uğrayan ve tekrar aday olup tekrar lider seçilen bir hikaye yarattı, Amerika kendi içerisinde. Trump’un an itibariyle ortaya koyduğu çok kıymetli kimi tezler var. Hatta derin Amerika’nın yıllardır ortaya koymuş olduğu tezlere, anti tezler üreten bir Amerikan lideriyle karşı karşıyayız. Bir Amerikan liderinin, direkt ‘yıllardır derin devletin sakladığı birtakım sırları ifşa edeceğim’ halindeki bir yaklaşımla koltuğa oturması, açıkçası bütün dünya açısından bir sürprizi beraberine getirdi. Zira söylenmenin genelinde bir çok suikastı, birçok savaşı, birçok terör örgütünün direkt Amerikan derin devletinin kurguladığı, senaryosunun onlar tarafından yazıldığı biçiminde değerli bir teklifte bulunarak geldi. Ve çok açık bir halde orta alt sınıf protestan yüklü Amerikalıyı temsil edip, sanki yine Monroe doktrini periyoduna yani, 1823’lerdeki o izolasyonist telaffuzlara geri dönecek mi halinde de bir kadro önermelerle karşı karşıyayız.”

“Temel telaffuzlara bakıldığı vakit Çin’in tekrar dengelenmesi, bilhassa global gücünün, Amerika’nın hegemonik gücünün korunması, hegemonik istikrarlaştırıcı halinin bir ölçü daha perçinlenmesi ismine çok kutuplu dünya tertibine dair ağır bir göndermesi var Trump’ın. Bu tip bir yapının doğmaması, o great Amerika diye andığı yine büyük ve tahminen de kusursuz bir Amerika’nın inşası noktasında Asya Pasifiye gerçek eğilmek istediğini tekraren belirtti. Tabi Trump’ın periyodunda iki tip politik telaffuz göreceğiz. Bir, iktisat siyaseti üzerinde tekrar ağır gümrük vergilerin oluşacağı, Amerika’da yapılan üretimin Amerikan halklarla paylaşılacağı ve Amerikan sermayesinin yabancı yatırım bağlamında mümkün olduğunca dışarıya kaçmasını engelleyeceği bir telaffuz, neredeyse liberal bir dünya olmasa ithal ikameli telaffuzlara yaklaşan kapalı bir Pazar iktisadını öngören bir modelden bahsediyor.”

“Özellikle Rusya ve Ukrayna ortasında devam eden, 3 yılı bulan, neredeyse 1 milyona yakın insanın hayatını kaybettiğine dair telaffuzların olduğu bir çatışma düzlemine son verebileceğine dair bir ülkü ortaya koymuş vaziyette. Elbet Rusya’nın Ukrayna topraklarının çok kıymetli kazanımları olduğu, Ukrayna’nın NATO dayanağına karşın istediği performansı ortaya koyamadığı, askeri manada yeteri kadar kabiliyete sahip olmadığı gerçeğinin bütün dünya farkında. Ukrayna’nın süreçten daha fazla geriye gitmemesi, bir onurlu çıkış ismine Trump’ın sürece müdahil olabileceği ve muhtemelen Trump ve Putin ortasında kapalı kapılar ardında başlayacak görüşmelerin çok daha değerli bir aralık alarak iki tane kritik karar alınabilecek noktaya yanlışsız ilerlendiği kanaatindeyim. Nedir bunlar? Birincisi, Rusya’nın Ukrayna topraklarındaki kazanımlarının hangisinin harita üzerinde bir barış antlaşmasıyla sabitleneceği sorunu. İkincisi de yeni Ukrayna anayasasının nasıl kurgulanacağı problemi. Burada Zelenskiy ile Trump ortasında uzun vakitten beri bir gerginliğin olduğu, artık bunun bir tansiyon noktasında, Ukrayna’ya yeni bir devlet liderinin seçilmesi noktasına kadar bizi götüreceği değerlendirmesini yapıyorum. Hasebiyle Trump’ın yeni periyodunda atacağı birinci adımlardan bir tanesi, Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşın bitirilmesi, Rusya’nın kazananların hangi noktada olacağının netleştirilmesi ve Ukrayna’nın önümüzdeki periyoda hangi devlet lideriyle gideceğine dair bir ekip sıkıntıların adım adım çözme kavuşacağı kanaatindeyim.”

“Diğer husus Filistin topraklarındaki İsrail işgalinin hangi noktada olduğu hususu. Evet, temel sıkıntılardan bir tanesi İsrail’in Trump’ın gelmesiyle bir arada bilhassa Netanyahu’nun bir ölçü sıkıştırıldığı, ateşkesi imzalamak durumunda bırakıldığı, hatta kabinedeki birtakım bakanların buna direnç gösterdiği lakin Trump’ın temsilcisi vasıtasıyla bu imzayı atmak zorunda kaldıkları formundaki güçlü önermesiyle bir arada birinci adım atıldı. Netanyahu 42 günlük bir ateşkese tahminen de mecburî kalmış oldu. Şayet iki devletli bir tahlil ortaya çıkacaksa tarihte günün birinde, bunun Trump periyodunda olma ihtimalini yüksek görenler ortasındayım. Zira uzun yıllarda, 1947-48’den beri değerlendirirseniz, 80 yıldır var olan bir süreçte müesses nizamın Filistin devletini tanımak diye bir telaşı olmadığını daima birlikte gözlemledik. Çok radikal, çok marjinal bir telaffuz gerekiyor ki, sahiden coğrafyada Filistin diye bir devlet oluşsun ve olgunlaşsın. Herhalde Trump’tan daha radikal bir Amerikan devlet liderinin önümüzdeki yıllarda gelme ihtimali zayıf gördüğünü bilhassa belirtmeliyim. Hasebiyle şayet iki devletli bir tahlil olacaksa, Trump periyodu bunun için tahminen de en elverişli, en uygun periyot diye değerlendiriyorum.”

“Diğer taraftan Suriye sıkıntısı. ABD’nin Asya Pasifi’ye odaklanma, Endonezya, Filipinler, Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda, tahminen de Tayvan üzerinde bir ölçüde güç sahibi olma dertleri değerlendirilirse, bu bölgedeki askeri varlığını bir ölçü kaydırmak istediği sonucuna ulaşılabilir. Ancak ‘Suriye’den asker çeker mi?’ sorusuna çok önemli tereddütlerim olduğunu söylemeliyim. Uzun yıllardan beri Kürt kartını kullanan, yeri geldiği vakit burada bir istikrarsızlaştırıcı bir atak yapan, buradaki istikrarı dengeyi bozucu bir kart olarak bu yapıyı kullanan, yeri geldiği vakit ise kendi kurduğu Trump tarafından sav edilen DEAŞ’la uğraş bağlamında meşruiyet kazandırılan bir örgüt var. Ve Türkiye’de, İran’da, Irak’ta ve Suriye’de var olan Kürt yapısını direkt Suriye’nin kuzeyinden yönetme kabiliyetine sahip olan ABD’nin kolay kolay bu kabiliyetinden vazgeçeceği kanaatinde değilim. Bilhassa bölgede İran’ın dengelenmesi, İsrail’in varlığı problemi, petrol havzasının denetimi, Suriye’de var olan yenilenen iktidar yapılanmasının da bir halde denetim altında tutulması ismine o bölgede federasyon ya da konfederasyon tezi üzerinde ABD’nin bir ölçüde ısrarcı olacağını düşünüyorum. Lakin natürel ki saha gerçekleri durumu değiştirebilir. Alanda 8 Aralık’tan sonra ihtilalle gelen yeni yapı, Türkiye’nin de takviyesiyle Suriye’nin kuzeyinde bulunan Ulusal Suriye Ordusu, o bölgedeki terör varlığına son verebilecek askeri kabiliyete sahip. Art kapı üzerinden yürütülen diplomasinin neler getireceğini daima birlikte göreceğiz.”