2024 tarihe ‘büyük seçim yılı’ olarak geçti: 1.5 milyardan fazla seçmen oy kullandı

Dünyanın en kalabalık 10 ülkesinden sekizinde seçmenler, 2024 yılında sandık başına gitti. Rusya, ABD, İngiltere, Brezilya, Hindistan, Endonezya, Meksika, Pakistan, Fransa ve 27 ülkenin oluşturduğu Avrupa Birliği’nde (AB) seçimler yapıldı. 600 milyondan fazla oy sayılan Hindistan’da seçimler, 44 gün sürdü ve 2024’ün en büyük seçimi olarak tarihe geçti. Başka yandan İngiltere’ye bağlı bir ada olan Montserrat, 4 bin 400 seçmenle seçimlerin gerçekleştiği en küçük yerleşim oldu.

2024 yılında gerçekleşen 70’den fazla seçime ‘yasa dışı göçmenler‘ ve ‘ekonomi’ damgasını vurdu. ABD’de Donald Trump, Avrupa’da ise muhalefet partileri, yasa dışı göçle uğraş telaffuzlarıyla ya oy oranlarını yükseltti ya da iktidara geldi.

Rusya seçimlerinde Vladimir Putin, oyların yüzde 87.28’sini alarak Rusya Federasyonu Devlet Başkanı seçildi. Putin, Rus halkının bu seçimlere gösterdiği ilgi ve kendisine verdiği dayanağın, onun için seçim zaferinden çok daha kıymetli olduğunu kaydetti.

Romanya’daki seçimlerde NATO tersi bağımsız aday Calin Georgescu’nun kazanması sonrasında Anayasa Mahkemesi seçimin birinci çeşit sonuçlarını iptal etti. Seçim iptalinin ardından Avrupa Birliği Kurulu Lideri Ursula Von der Leyen, Romanya’nın Schengen’e ‘tam girdiğini’ duyurdu. Fakat Gürcistan’daki seçimlerde, sandıktan AB’nin isteği çıkmayınca Gürcistan’ın Avrupa Birliği’ne iştirak müzakereleri sekteye uğradı.

Hindistan seçimleri 44 gün sürdü: 600 milyon oy sayıldı

Dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan Hindistan’daki seçimlerde 600 milyondan fazla oy sayıldı. Hindistan seçimleri, hem nüfus hem de seçmen sayısı bakımından elbet yılın en büyük seçimiydi ve 7 başka kısımdan oluşan 44 günlük seçimlerde, istatistiklere nazaran seçmenlerin yüzde 64’ü sandık başına gitti. Nisan ayının ortasından başlayarak Haziran başı üzere sona eren seçim sonucunda, 10 yıldır iktidarda olan Başbakan Narendra Modi’nin partisi Bharatiya Janata Partisi kazandı. Narendra Modi’nin dünya genelindeki popülerliğini sandığa yansıtmayı başardı ve dünyanın en büyük seçiminden zaferle çıktı.

Bangladeş’de Başbakan Hasina, 5. sefer kazandı lakin vazifesi bırakıp Hindistan’a kaçtı

173 milyon kişinin yaşadığı Bangladeş’te 7 Ocak’ta yapılan parlamento seçimlerinde Bangladeş’in kurucu Cumhurbaşkanı Mucibur Rahman’ın kızı Başbakan Pir Hasina Vecid ve partisi Awami Birliği, 300 sandalyeli parlamentoda çoğunluğu elde ederek 224 sandalye kazandı. Ana muhalefetin boykot ettiği ve katılmadığı seçimlere iştirak oranı yüzde 40’larda kalırken Pir Hasina, üst üste dördüncü defa ve toplamda beşince defa kazanarak hükümeti kurdu.

Ancak protestolar dinmek bilmedi ve Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerine, kamu misyonlarında kontenjan ayrılmasının akabinde başlatılan hükümet tersi protestolara direnen Başbakan Pir Hasina Vecid en sonunda istifa etti. Nobel ödüllü Muhammed Yunus, kurulan süreksiz hükümetin başına geçti.

Aliyev, yüzde 92.1 oyla yine seçildi

Azerbaycan’da 7 Şubat’ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde dünya genelindeki en yüksek iştirak oranı gerçekleşti ve seçimlere iştirak yüzde 76.73 oranına ulaştı. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, oyların yüzde 92’den fazlasını alarak zafere ulaştı ve tekrar Cumhurbaşkanı seçildi.

Pakistan’da gergin başlayan seçimler, gergin devam etti

Genel seçimlerin arifesinde siyasetçilere karşı taarruzların arttığı Pakistan‘da ‘kanun ve nizamı korumak’ hedefiyle ülke genelinde cep telefonu ve taşınabilir internet hizmetlerinin süreksiz olarak askıya alındı. Ülkede seçim öncesi bir milletvekili adayı ve bir siyasetçi ömrünü yitirmiş, 9 kişi yaralanmıştı.

Seçim sonrası Pakistan’ın eski Başbakanı Imran Han’ın desteklediği bağımsızlar, 266 sandalyeli Ulusal Meclis’te 92 sandalye kazanarak, seçimde en fazla sandalye kazanan grup olurken, hiçbir parti hükümeti kurmak için gerekli olan 134 sandalye sayısına ulaşamadı. Şubat’ta yapılan seçimler lakin Mart ayına gelindiğinde netleşti. 250 milyona yaklaşan nüfusuyla Pakistan’da üç periyot başbakanlık yapan Navaz Şerif’in kardeşi Şahbaz Şerif, koalisyonun ortak adayı olarak Başbakanlık koltuğuna oturdu. İmran Han ise yargılandığı çeşitli davalar sebebiyle 5 Ağustos 2023’ten bu yana cezaevinde bulunuyor.

Endonezya’da Prabowo Subianto ile yeni dönem

Endonezya’da 14 Şubat’ta yapılan seçimlerde oyların yüzde 60’ını alarak zafer kazanan Prabowo Subianto, Endonezya’nın 8. Devlet Başkanı oldu. 20 Mart’ta Genel Seçim Komitesi (KPU), 96 milyondan fazla oy alarak Prabowo’nun zaferini duyurdu. Prabowo ve Lider Yardımcısı Adayı Gibran Rakabuming, 20 Ekim 2024’te yemin ederek göreve başladı. Endonezya seçimlerinde 164 milyon kişi oy kullandı.

11 farklı vakit dilimindeki Rusya’da seçimler 3 gün sürdü

Rusya’da Mart ayında yapılan Devlet Başkanlığı Seçimleri’ne 36 ülkeden 700’den fazla gözlemci katıldı. Yüzde 77.49 ile yüksek bir iştirak oranıyla gerçekleşen seçimlerde, 87 milyon 576 bin 75 seçmen oy kullandı. Vladimir Putin’in oyların yüzde 87.28’sini alarak Rusya Federasyonu Devlet Başkanı seçildi.

‘Bu düzeyde bir itimat sorumluluğu artırıyor’

Rus halkının bu seçimlere gösterdiği ilgi ve kendisine verdiği dayanağın onun için seçim zaferinden çok daha kıymetli olduğunu kaydeden Putin, “Bu seviyede bir itimat, Rusya’ya ve halkımızın refahına yönelik sorumluluğu artırıyor” dedi.

Güney Afrika: Bayan seçmenlerin sayısının erkekleri geçtiği ülke

28 milyona yakın kayıtlı seçmenin olduğu Güney Afrika Cumhuriyeti’nde 29 Mayıs günü yeni ulusal meclisi ve dokuz eyaletin her birinde eyalet meclislerini seçmek için genel seçimler yapıldı. Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa’nın partisi Afrika ulusal kongresi (ANC), büyük kayıp yaşayarak meclis çoğunluğunu kaybetti fakat seçimde ayakta kaldı. 3. kabinesini kuran Ramaphosa, ülkede tarihi bir ulusal birliğe imza attı.

Güney Afrika Devlet Başkanı Ramaphosa, dört siyasi partiyi birleştirdi ve kurduğu koalisyonla yoluna devam etti. Güney Afrika Seçim Heyeti’ne nazaran ülkede 28 milyona yakın seçmen bulunuyor ve bunların yüzde 55.25’i kadın.

Meksika birinci bayan devlet liderini seçti

Meksika’da 2 Haziran’da yapılan devlet başkanı seçimlerini kazanan Claudia Sheinbaum Pardo, ülkenin ilk kadın devlet başkanı oldu. Meksika’da düzenlenen başkanlık seçimlerinde oyların yaklaşık yüzde 60’ını alan Sheinbaum, 2018-2023 yılları arasında Meksiko Belediye Başkanı olarak görev yaptı. Siyasi duruşu, eski cumhurbaşkanı Andres Manuel Lopez Obrador’un (AMLO) toplumsal refah ve eşitlik odaklı siyasetlerinin devamı olarak görülüyor.

Türkiye’deki mahallî seçimlere muhalefet partileri damgasını vurdu

Türk halkı, 31 Mart 2024 pazar günü yapılan mahallî seçimlere yüzde 78.12 oranla yüksek bir iştirak gösterdi. Mahallî belediye ve mahalli seçimlerinde ana muhalefet partisi CHP, oy oranını artırarak birinci parti oldu. 30 büyükşehirde iktidardaki AK Parti 12, YRP 1, DEM Parti 3 ve CHP, 14 büyükşehir belediye başkanlığı kazandı.

51 vilayet belediye başkanlığında AK Parti 12, DÜZGÜN Parti 1, BBP 1, Yine Refah Partisi 1, DEM Parti 7, CHP 21, MHP 8, belediye başkanlığı kazandı. 919 ilçede ise 346 AK Parti, 22 GÜZEL Parti, 1 Sol Parti, 13 BBP, 1 Demokratik Sol Parti, 37 YRP, 57 DEM Parti, 314 CHP, 2 Demokrat Parti, 114 MHP, 1 TİP, 1 Demokrasi ve Atılım Partisi, 1 Saadet Partisi, 9’da bağımsız aday seçimleri kazandı.

3 başbakan değiştiren Muhafazakarlar, İngiltere seçimlerinde kaybetti

Temmuz ayında yapılan seçimlere gelene kadar 3 kez başbakan değiştiren iktidardaki Muhafazakar Parti, 14 yıl sonra İngiltere seçimlerini kaybederek idaresi İşçi Partisi’ne bıraktı. Muhafazakar Parti’den başbakan seçilen Liz Truss, 49 gün başbakanlık yaparak İngiltere tarihine geçti.

Seçim sonuçlarında 412 koltuk kazanan İşçi Partisi, 121 koltuk kazanan Muhafazakarlar’a büyük fark attı. Bir vakitler monarşinin kaldırılması davetinde bulunup sonra Galler Prensi’nden şövalyelik alan İşçi Partisi lideri Keir Starmer, İngiltere Başbakanı oldu.

Donald Trump, ABD seçimlerinde tarihe geçti

ABD Başkanlık Seçimi, elbet dünya gündemindeki değerli siyasi olaylardan biriyken Demokratların adayı Joe Biden‘ın baskılara dayanamayarak yarıştan çekilmesi ve Trump’ın suikasta uğramasıyla seçimler öteki bir boyuta taşındı. ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, Biden’ın yerine Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump‘ın karşısına çıktı. Toplumsal medya, tıp, otomotiv, uzay nakliyeciliği ve uydu şirketlerinin sahibi Elon Musk‘ın güçlü dayanağını de alan Trump değerli bir muvaffakiyet yakaladı.

ABD’de 5 Kasım’da gerçekleştirilen başkanlık seçimlerinde, Cumhuriyetçi aday Donald Trump, 312 koltukla ‘salıncak eyaletler‘ olarak bilinen North Carolina, Georgia, Pensilvanya, Wisconsin, Michigan, Arizona ve Nevada’da rakibi Kamala Harris’e karşı üstünlük sağlayarak, bu eyaletlerin tamamını kazanan nadir siyasetçiler ortasına girdi. Kamala Harris’in seçim kampanyasında 1.9 milyar dolara yakın bağış toplanması ve bunun büyük bir kısmının harcanması geriye kalan dikkat alımlı ayrıntılardan biri oldu.

Romanya’da seçim sonucu iptal edilince Schengen bileti verildi

Rusya ile ilgilerin normalleştirilmesini savunan Calin Georgescu, yüzde 22,65 oranında oy alarak birinci sırada yer aldı. Lakin seçim sonuçları Romanya Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Romanya’nın bağımsız cumhurbaşkanı adayı Calin Georgescu yaptığı açıklamada, Anayasa Mahkemesi’nin ülkedeki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci cins sonuçlarını iptal etmesinin yalnızca hukuk dışı değil, birebir vakitte darbe niteliği taşıyan siyasi bir aksiyon olduğunu söyledi.

Romanya Anayasa Mahkemesi seçimin birinci çeşit sonuçlarını 6 Aralık’ta iptal etti, AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen 12 Aralık’ta Romanya’nın Bulgaristan ile Schengen bölgesine ‘tam girdiğini‘ duyurdu.

Gürcistan, sandıktan AB tercihini çıkarmayınca AB görüşmeleri sekteye uğradı

Gürcistan’da 26 Ekim’de yapılan seçimlerden sonra kurulan yeni parlamento, başbakanlığa yine aday olan İrakliy Kobahidze’nin oluşturduğu yeni kabineyi onayladı. Parlamento, iktidardaki Gürcü Hayali Partisi’nin yine aday gösterdiği Kobahidze başkanlığındaki hükümete güvenoyu verdi. Lakin sandıktan Avrupa Birliği’nin istediği sonuç çıkmayınca Avrupa Parlamentosu (AP) milletvekilleri seçimin yenilenmesi davetinde bulundu. Gürcistan’da hükümetin Avrupa Birliği’ne katılım müzakereleri sekteye uğradı.

AB yanlısı Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, 17 Aralık’ta cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybetti ve İsviçre gazetesi Temps’e verdiği röportajda, bu tavrının hala geçerli olup olmadığı sorulduğunda “Evet, hiçbir şey değişmedi” cevabını vererek yeni parlamento seçimleri yapılana kadar misyonunu devretmeyeceğini belirtti.

Gürcistan’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Mihail Kavelaşvili, yeni devlet başkanı olarak seçildi. Kavelaşvili 300 oydan 224’ünü alarak cumhurbaşkanlığı için gerekli olan 200 oya ulaşmıştı.

Oy kaybeden Macron, iktidarda kalma tahlilini daima başbakan atamakta buldu

Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinin Fransa ayağında göçmen zıddı telaffuzlarla siyaset yapan Marine Le Pen liderliğindeki Ulusal Birlik Partisi (RN) karşısında ağır mağlubiyet alan Macron, beklenmedik bir kararla 30 Haziran-7 Temmuz’da ülkede erken seçime gidileceğini duyurdu. Birinci cinsin gerisinde 7 Temmuz’da ikinci tıp seçimler yapıldı.

‘Sol’ ittifak, birinci sıraya yerleşirken Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ittifakı ikinci oldu. Birinci cinsin birincisi Le Pen ise üçüncü sıraya geriledi. Macron, oy kaybetmesine karşın istifa etmeyeceğini açıklayıp tahlili daima başbakan değiştirmekte buldu. Muhalefet ise Macron’un her seçtiği başbakanın kurduğu hükümeti güvenoyuyla düşürdü.

2024 yılına Elisabeth Borne ile başlayan Fransa hükümeti, Gabriel Attal ile 240 gün ve Michel Barnier ile 99 gün geçirdi. Nihayetinde Macron, en son 13 Aralık’ta François Bayrou’yu Fransa Başbakanı olarak atadı.

Avrupa Birliği, 27 ülkede seçime gitti

Avrupa Birliği ülkelerindeki seçmenler, 2029’a kadar misyon yapacak 720 koltuklu AB Parlamento seçimleri için 6-9 Haziran’da sandık başına gitti. Kıymetli ölçüde sandalye kazanan kümelerin dağılımına bakıldığında Hıristiyan Demokratlar kümesi EPP 188, Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) 136, RE 77, Yeşiller 53, Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR) 78 sandalye kazandığı görüldü. Avrupa Birliği ülkelerindeki toplam 350 milyondan fazla seçmen, 720 koltuğun sahibini belirledi. AB parlamento seçimlerinin tesiri Fransa ve Almanya’da şiddetli hissedildi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, seçimlerin galibinin Avrupa Halk Partisi (EPP) olduğunu açıklarken, parlamentoda Avrupa Halk Partisi’nin yer almayacağı bir çoğunluk oluşturmanın mümkün olmadığına işaret etti.