Salgınlarla geçen bir yıl: 2024’te dünya genelinde öne çıkan tüm hastalıklar ve tahlil arayışları neler oldu?

Dünya Sıhhat Örgütü, 2050’ye kadar her beş şahıstan birinin kansere yakalanabileceği ihtarında bulundu. Kovid-19 pandemisinin ardından global çapta insanların dikkatle takip ettiği sıhhat alanında, kronik hastalıklardaki artış ve Afrika’daki ölümcül virüslerin sebep olduğu lokal salgınlar öne çıktı. Bu yıl ayrıyeten başta kanser ilaçları olmak üzere 1.5 trilyon dolar ciro yakalayan global ilaç devleri dikkat çekti. Sputnik Türkiye, yeni pandemi risklerinin tartışıldığı 2024’teki sıhhat problemleriyle ilgili gelişmeleri derledi.

15 Ocak

Zambiya’da Kolera salgını

Güney Afrika ülkesi Zambiya’da Kolera salgını başladı. 12 kişi hayatını kaybederken, 500’den fazla olay rapor edildi. Salgına karşı 1 milyon dozdan fazla aşı hazırlandı. Salgın boyunca toplamda 10 binden fazla kişinin hastalığa yakalandığı ve can kaybının 400’ü aştığı tabir edildi.

21 Ocak

Donmuş virüslerle ilgili bilim insanlarından uyarı

Bilim insanları, Arktik’teki permafrost katmanında donmuş halde bulunan antik virüslerin, Dünya’nın ısınan iklimi tarafından özgür bırakılabileceğini ve büyük bir hastalık salgınına yol açabileceği uyarısı yaptı. Bilim insanları, donmuş ve hayata dönebilecek bu virüsler için “zombi virüs” sözünü kullandı.

1 Şubat

Dünya Sıhhat Örgütü, kanser sayılarını açıkladı

Dünya Sıhhat Örgütü, her yıl en az 20 milyon yeni kanser olayının tespit edildiğini ve 10 milyon kansere bağlı vefat gerçekleştiğini belirtti. Dünya Sıhhat Örgütü’nün paylaştığı sayılara nazaran 2050’ye kadar beş beşerden birinin kansere yakalanması bekleniyor.

6 Şubat

Yunanistan’da kızamık tehlikesi sebebiyle alarm verildi

Yunanistan Sağlık Bakanlığı, Avrupa’da artan kızamık virüsü tehlikesine karşı tedbir kararı aldı. Yunanistan Ulusal Kamu Sıhhati Kurumu’nca yapılan açıklamada, Romanya, Fransa, İngiltere ve Avusturya’da kızamık olaylarındaki ani artış işaret edildi. Aşı kampanyası için özel bir grup kurulacağı ve halkın bilinçlendirilmesi faaliyetlerinin başlayacağı tabir edildi. Yunanistan’da 2022 ve 2023 yıllarında kızamık hadisesi görülmediği bildirildi.

Nebraska Üniversitesi, yeni bir pandemiye sebep olabilecek 8 virüsü açıkladı

ABD’deki Nebraska Üniversitesi Tıp Fakültesi, yeni bir pandemiye sebep olabilecek sekiz virüse dair bir makale yayınladı. Bu virüslerin MERS, SARS-Kovid, Kırım-Kongo kanamalı ateşi, Paramiksovirüs, influenza virüsü, Rif Vadisi ateşi, Zika, Lassa Ateşi olduğu tabir edildi.

10 Mart

Bilim insanları, donmuş virüsleri canlandırdı

Fransa’nın Marsilya kentindeki Aix-Marseille Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde, 48 bin 500 yıllık donmuş virüsler canlandırıldı. On binlerce yıldır Arktik jenerasyonundaki permafrost katmanında donmuş halde bulunan bu virüslerin, gelecekteki mümkün tehlikelere rağmen inceleneceği bildirildi.

5 Nisan

Teksas’ta birinci kere kuş gribi ineğe, inekten de beşere bulaştı

ABD Hastalık Denetim Merkezi, Teksas’ta birinci sefer bir kuş gribinin ineğe, ve tekrar birinci kez inekten beşere bulaştığı bir hadise tespit edildiğini açıkladı. Hastalık Denetim Merkezi, yüksek bulaşıcılığa sahip H5N1 kuş gribi virüsünün dikkatle takip edildiğini ve beşerden beşere bulaşma hadisesi görülmediğini kaydetti.

4 Mart

Dünya obezite sayıları açıklandı

Dünya Obezite Vakfı, 800 milyondan fazla kişinin obez yahut fazla kilolu olarak yaşadığını, bilhassa gelişmekte olan yahut gelişmemiş ülkelerde çocuk obezitesinin arttığını belirtti. Dünya Obezite Vakfı’nın çalışmalarına nazaran 2035’e gelindiğinde dünyada 1,53 milyar kişinin obez olması riski bulunuyor.

13 Mayıs

SARS virüslerinin bilinmeyen cinsleri keşfedildi

Alman bilim insanları, SARS virüsleri dahil birçok virüs cinsinin daha evvel bilinmeyen çeşitlerinin keşfedildiğini ve dünyada yeni salgınlar başlayabileceğini tabir etti.

6 Haziran

Meksika’da kuş gribi paniği: Dünya Sıhhat Örgütü ve Meksika’dan çelişen açıklamalar geldi

Dünya Sıhhat Örgütü, Meksika’da 59 yaşında kronik rahatsızlıkları bulunan bir hastanın, kuş gribi virüsü bulaşmasından sonra hayatını kaybettiğini açıkladı. Meksika Sağlık Bakanlığı ise Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasının yanılgılı olduğunu, hastanın böbrek yetmezliği yüzünden hayatını kaybettiğini ve kuş gribine yakalanmasının mevt sebebi olmadığını belirtti.

22 Temmuz

Dünya HIV/AIDS sayıları açıklandı: 630 bin kişi hayatını kaybetti

Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı’nın hazırladığı raporda, dünyada 40 milyon kişinin HIV virüsüyle yaşadığı belirtildi. 2023’te 1,3 milyon kişinin 2023’te AIDS hastalığına yakalandığı belirtilirken, son bir yıl içinde AIDS yüzünden 630 bin kişinin öldüğü kaydedildi.

29 Temmuz

Kuş gribi için mRNA aşı projesi

Dünya Sıhhat Örgütü, insanlara bulaşabilen kuş gribi H5N1 için mRNA aşısı geliştirilmesi projesinin başlatıldığını duyuldu.

14 Ağustos

M çiçeği hastalığı için acil durum ilanı

Dünya Sıhhat Örgütü, Afrika’dan başlayarak dünyaya yayılan ve “maymun çiçeği” olarak da bilinen M çiçeği hastalığı için “uluslararası değere sahip halk sıhhati acil durumu” ilan etti.

17 Ağustos

Gazze’de çocuk felci krizi

İsrail bombardımanı ve işgali altındaki Gazze’de 10 aylık bir bebekte çocuk felcine rastlandığı açıklandı. Birleşmiş Milletler, en az 1.6 milyon doz çocuk felci aşısı ulaştırabilmek için acil ateşkes davetinde bulundu.

22 Ağustos

Batı Nil Virüsü

Güney Amerika’dan gelen mevt haberlerinden sonra Avrupa kıtasına geçen Batı Nil Virüsü, Türkiye’de de görüldü. Sağlık Bakanlığı, 6 kişide hastalığın tespit edildiğini bildirdi. Sivrisineklerin taşıdığı ve ısırmayla insanlara bulaştırdığı Batı Nil Virüsü, baş ağrısı, ishal ve ateş ile kendisini gösteriyor ve nadiren de olsa ölümcül enfeksiyona sebep olabiliyor.

27 Ağustos

‘Zombi mantarının’ ele geçirdiği tarantula görüntülendi

“Zombi mantarı” olarak da bilinen parazitik fungus Kordiseps’in ele geçirdiği ve vücudunu denetim ettiği bir tarantula, Peru Amazon Ormanları’nda görüntülendi.

5 Eylül

BM, Gazze’deki çocuklara çocuk felci aşısı yapmaya başladı

Birleşmiş Milletler, Gazze Şeridi’nin güney bölgelerinde başlatılan çocuk felci aşılama kampanyasının birinci gününde 160 binden fazla çocuğa aşı yapıldığını duyurdu.

10 Eylül

Çin’de yeni ve ölümcül bir virüs keşfedildi

Çinli bilim insanları, kene ısırması sonucu insanlara yayılarak beyinde meselelere yol açabilen ve ölümcül enfeksiyonlara sebep olan “Wetland Virüsü”nü keşfetti. Hastalığın insanların yanı sıra koyun, at, domuz ve kemirgenlerde de görülebildiği söz edildi.

12 Eylül

İlaç dalının yılsonu piyasa hacmi 1,5 trilyon olarak kestirim edildi

Veri tahlil ve kıymetlendirme sitesi Statista, dünya çapında ilaç kesiminin piyasa hacminin 1,5 trilyon doları geçmesinin beklendiğini açıkladı. Statista’nın incelediği bilgilere nazaran, ilaç bölümünde en büyük hacme sahip eserleri, 194 milyar dolarlık pazar hissesi ile kanser ilaçları oluşturuyor.

Küresel ilaç dalındaki en büyük hisse ise 640 milyar doları aşkın ciro ile Amerikalı ilaç şirketlerine ilişkin. Amerikalı Johnson & Johnson, Merck & Co, Pfizer, AbbVie, Bristol-Myers ve Novartis şirketlerinin toplam cirosunun 2024’te 300 milyar dolara ulaştığı tabir edildi.

17 Eylül

Kuş gribi bir ülkede daha kanatlı hayvandan beşere bulaştı

Ekvador’da birinci sefer kuş gribi H5N1 virüsünün hastalıklı kanatlı hayvandan beşere bulaştığı bir olay gözlemlendi. Hasta tedavi altına alındı.

27 Eylül

Doğu Afrika’da ölümcül virüs Marburg salgını başladı

Doğu Afrika ülkesi Ruanda’da Marburg virüsü salgını yaşandı. Salgın sebebiyle 300 kişi virüsle temas yaşarken, 9 kişi hayatını kaybetti. Marburg virüsü, insanları ve maymunları etkileyen, şiddetli ve kanamalı ateşe sebep olan ölümcül bir virüs olarak tanımlanıyor. Virüsün, çok yakın temas, kan yahut salya, yahut beden sıvılarıyla temas etmiş her türlü yüzey ve kumaş modülünden bulaşabileceği belirtildi.

30 Eylül

Marburg salgını Tanzanya’ya yayıldı

Ruanda’dan sonra Ebola hastalığına benzerliği ile öne çıkan ölümcül Marburg virüsü, Tanzanya’da da görüldü.

3 Ekim

Almanya’da Marburg virüsü paniği sebebiyle tren seferleri durduruldu

Ruanda’dan sonra Almanya’da da Marburg virüsü kuşkusu panik yarattı. Ruandalı iki öğrencinin ölümcül Marburg virüsü taşıyor olabileceği kaygısıyla Hamburg tren istasyonu karantina altına alındı. Hastalık taşıma kuşkusu bulunan şahısların test sonuçları negatif çıkınca raylı ulaşım tekrar hizmete başladı.

9 Ekim

Nadir parazitik fungus İskoçya’da görüldü

Nadir olarak rastlanan parazitik fungus Gibellula, İskoçya’da bulundu. Amatör tabiat fotoğrafçısı Ben Mitchell tarafından İskoçya ormanlarında bulunan Gibellula parazitik fungusu, örümcekleri içeriden yiyor ve dış kabuklarından yayılarak sporlarını saçıyor. Uzmanlar, böcekleri içeriden yiyen yahut vücutlarını denetim eden parazitlerin ve fungusların beşerler için tehlike oluşturmadığını kaydetti.

Yale Üniversitesi, global ısınma ve funguslar konusunda ikazda bulundu

Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin yayınladığı bir makaleye nazaran insanların günümüzde fungus ve parazitik fungus tehdidiyle karşı karşıya olmamasının sebebi yüksek beden ısılarımız. Lakin uzmanlar, global ısınma sebebiyle fungus cinslerinde yaşanabilecek evrimlerin sonucunda insan sıhhatinin da tehlikeye girebileceği konusunda ikazda bulunuyor.

10 Ekim

Çin ve Avustralya iştirakinde yapay zeka dayanağıyla 160 bin yeni virüs çeşidi keşfedildi

Çinli ve Avustralyalı bilim insanları, yapay zekanın 160 bin yeni virüs cinsini keşfettiğini duyurdu. Yayınlanan makale, şimdiye kadarki en çok virüs keşfinin yer aldığı makale olarak tarihe geçti.

7 Ekim

Nobel Tıp Mükafatı, mikroRNA çalışmalarına verildi

2024 Nobel Tıp Mükafatı, mikroRNA üzerine yaptıkları çalışmalar nedeniyle ABD’li bilim insanları Victor Ambros ve Gary Ruvkun’a verildi.

Amerikalı bilim insanları Victor Ambros ve Gary Ruvkun’un yaptığı keşifler, dünyada karmaşık ömrün nasıl ortaya çıktığını ve insan bedeninin nasıl çok çeşitli dokulardan oluştuğunu açıklamaya yardımcı oluyor.

31 Ekim

Avrupa’da kuş gribinin yayılım suratında artış gözlemlendi

Reuters, Avrupa’da kuş gribi olaylarının evvelki yıla nazaran çok daha süratli yayıldığını ve on binlerce kanatlı hayvanın öldüğünü aktardı.

Kongo’da M Çiçeği salgınında durum kötüleşti

Diğer yandan Afrika Birliği, bilhassa Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde “maymun çiçeği” olarak da bilinen M Çiçeği salgınının giderek berbata gittiğini belirtti. Afrikalı uzmanlar, 2024 ocak ayından bu yana 48 bin olay tespit ettiklerini ve bin 100 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

2 Kasım

Konya’da kuş gribi tespit edildi: İmha süreçleri başlatıldı

Konya’nın Meram ilçesinde yumurta üretimi yapan bir işletmede kuş gribi hadisesi tespit edildi. Tarım ve Orman Bakanlığı, enfekte olmuş hayvanlardan elde edilen yumurtaların derhal imha edildiğini belirtti. Bakanlık ayrıyeten bulaşma riski olan hayvanların, yemlerin ve yumurtaların da imhasına başlandığını kaydetti.

11 Kasım

H5N5 kuş gribi virüsü varyantı birinci kere Avrupa’da görüldü

Bulaşma oranı yüksek H5N5 kuş gribi virüsü birinci kez Avrupa’da görüldü. Arnavutluk, Birleşik Krallık, Romanya, Almanya ve Ukrayna’da görülen hastalığın yüzlerce kümeste tespit edildiği ve acil olarak aksiyona geçildiği aktarıldı.

13 Kasım

Dünyada diyabet hastası sayısı 800 milyonu geçti: Her sekiz bireyden birisi diyabet hastası olabilir

Dünya Sıhhat örgütü, dünyada diyabet hastalığının önemli bir artış gösterdiğini ve tüm dünyadaki diyabet hastası sayısının 800 milyonu geçtiğini açıkladı. Dünya Sıhhat Örgütü’nün paylaştığı datalar, neredeyse her sekiz bireyden birinin diyabet hastası olduğunu gösteriyor.

11 Aralık

Avustralya’da ölümcül virüsleri taşıyan 323 şişe örnek, laboratuvardan kayboldu

Avustralya’nın Queensland eyaletinde, ölümcül Hendra, Lyssavirus ve Hantavirus’a ilişkin 323 şişe virüs kayboldu. Avustralya Sağlık Bakanı Tim Nicholls, olayı önemli bir biyogüvenlik ihlali olarak nitelendirerek soruşturma başlatıldığını duyurdu.

13 Aralık

ABD’de bir ayda kanatlı hayvandan beşere kuş gribi bulaşma sayısı 60’a ulaştı

ABD’nin Louisiana eyaletinde kuş gribi H5N1 virüsünün, bir kanatlı canlıdan beşere geçtiği açıklandı. Hastanın tedavi altına alındığı bildirildi. ABD’de Aralık ayında kuşlardan insanlara toplam 60 kuş gribi bulaşma olayı tespit ettiği lisana getirilirken, beşerden beşere bulaşma olayı görülmediği kaydedildi.

16 Aralık

Almanya’da iki çocukta M Çiçeği virüsü tespit edildi

Almanya’nın Kuzey Ren Vestfalya eyaletindeki Rösrath kentinde bir özel okulda, iki çocukta “maymun çiçeği” olarak da bilinen M çiçeği virüsü tespit edildi. Virüsün birinci olarak çocukların ailesinde görüldüğü ve daha sonra çocuklara bulaştığı kaydedildi.

19 Aralık

ABD’nin Kaliforniya eyaletinde kuş gribi OHAL ilan edildi

ABD’nin Kalifornyia eyaletinde yaşanan H5N1 kuş gribi salgını sebebiyle OHAL ilan edildi. Kaliforniya, enfekte tavuk sürüsüyle temas eden bir beşerde hastalığın tespit edildiğini açıkladı.