80 yıl evvel bugün 1 milyon kişinin öldüğü Nazi toplama kampı Auschwitz, Kızıl Ordu tarafından özgürleştirildi

Nazi Almanyası’nın Auschwitz toplama kampının Sovyetler Birliği tarafından kurtarılmasının 80. yıl dönümü, 27 Ocak 2025’te Polonya’nın Oswiecim kentinde birçok önderin ve hayatta kalanların iştirakiyle anıldı. Merasime 54 ülkeden hükümdarlar, liderler, başbakanlar ve üst seviye yetkililer katıldı.

Törene İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’nın kara ordusunun yüzde 80’ini yok eden Sovyetler Birliği’nin en büyük temsilcisi Rusya’dan hiçbir yetkili davet edilmedi.

Auschwitz’in tarihi

Auschwitz, Nazi Almanyası tarafından 1940 yılında Polonya’nın Oswiecim kasabasında kuruldu. Başlangıçta Polonyalı mahkumlar için kullanılan kamp, vakitle Yahudilerin, Romanların, Sinti halkının, Sovyet savaş esirlerinin ve eşcinsellerin sistematik olarak öldürüldüğü bir soykırım merkezine dönüştü. 1940-1945 yılları ortasında yaklaşık 1,3 milyon kişi Auschwitz’e gönderildi ve bunların 1,1 milyonu katledildi. Ölenlerin 1 milyonu Museviydi.

Kamp, Nazilerin işlediği insanlık kabahatlerinin sembolü haline geldi. 17 Ocak 1945’te Kızıl Ordu’nun yaklaşmasıyla, kamptaki 60 bin zayıf düşmüş mahkum Batı’ya yanlışsız zorla yürütüldü; bu olay tarihe ‘Ölüm Yürüyüşü’ olarak geçti.

Naziler, kampı boşaltırken gaz odalarını ve krematoryumları havaya uçurdu. Sovyet birlikleri 27 Ocak’ta kampa ulaştığında geriye yalnızca 7 bin mahkum kalmıştı.

O günleri yaşayan Kıdemli Teğmen Ivan Martynushkin, kampta karşılaştıkları insanları şu sözlerle tanım etti:

Sovyet tabipler hayatta kalan mahkumlara yardım etmek için ellerinden geleni yaptı. Fakat, maalesef, çok yorgunluk ve hastalıklar nedeniyle iki hafta içinde binlerce eski mahkum hayatını kaybetti.