AB Politikası. Analistler, Rusya’nın yaptırımların delinmesinin yaklaşım değişikliği gerektirebileceğini söylüyor

Bu hafta AB, Ukrayna’yı işgal etmesi nedeniyle Rusya’ya uyguladığı yaptırımları güçlendirmeyi bir kez daha düşünüyor ancak yaklaşımda daha geniş bir değişiklik fikri Avrupa finans sektöründe tedirginlik yaratıyor.

AB diplomatları bugün (8 Mayıs) ilmiği daha da sıkılaştırmaya yönelik 14’üncü tedbir paketini tartışırken, Çin lideri Xi Jinping’e Avrupa ziyaretinde Moskova’ya silah ve çift kullanımlı mal satışını durdurması yönünde çağrıda bulunuldu.

Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in hâlâ yetkisiz mallar elde etmesi nedeniyle bazı analistler, bankalara daha büyük bir rol teklif etmek için yaklaşımda daha geniş bir değişimin zamanının gelip gelmediğini merak ediyor.

Kiev Ekonomi Okulu tarafından 2024’te yapılan bir analize göre, Batı’nın yaptırımlarına rağmen Rusya’nın savaş alanı ekipmanı ithalatı 2022 ortasından bu yana arttı ve şu anda Ukrayna’daki askeri saldırıdan önce kaydedilen seviyelerin yalnızca %2 altında.

Putin rejimi yalnızca 2023 yılında 12,5 milyar dolar değerinde savaş malzemesi satın aldı ve bunların yüzde 40’ı ihracat kontrollerinin yürürlükte olduğu iddia edilen Avustralya, Kanada, AB, Japonya, Tayvan ve ABD dahil bölgelerdeki şirketler tarafından üretildi. Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel’in son raporu.

Raporun ortak yazarı ve Bruegel’in kıdemli araştırmacısı Guntram Wolff euronews’e şöyle konuştu: “Yılın altı ayında işleyen bir yaptırım rejimi uyguluyorsunuz ve sonra çalışmayı bırakıyor. Bu, gelecekteki olası çatışmalara ilişkin olarak da güvenilirliğinizi zayıflatıyor.”

2021’de yaptırım uygulayan koalisyonun doğrudan sevkiyatları, Rusya’nın savaş malzemesi ithalatının yarısından fazlasını oluşturdu. Bu rakam savaştan sonra on kat düşerken, Çin ana karasından yapılan ihracat iki kattan fazla artarak Moskova’nın ihtiyaçlarının %56,3’üne ulaştı.

Raporda, Rusya’nın Batı yaptırımlarını atlatmak için Hong Kong, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kullandığı, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan ve Kırgız Cumhuriyeti gibi diğer ülkelerin ise bloğun Rusya’ya yönelik kısıtlamaları nedeniyle AB’den yapılan ithalatın keskin bir şekilde arttığı belirtildi.

Wolff, “Rusya ve Çin, bu yaptırımları aşmanın ve yeni dağıtım yolları bulmanın veya bu malları ithal edebileceği yeni ülkeler bulmanın yollarını buldu” dedi.

Ukrayna Yolsuzluğu Önleme Dairesi’nin savaş alanındaki delillere dayanarak yaptığı açıklamaya göre, Rus silahlarındaki yabancı parçaların yüzde 95’i Rusya’ya yaptırım uygulayan ülkelerdeki üreticilerden, yüzde 72’si ise yalnızca ABD şirketlerinden geliyor.

Bu ticaret dinamikleri, ihracat kontrollerinin kritik teknolojinin Kremlin’e ulaşmasını engellemediğini, aynı zamanda Rusya’nın Batı’nın ileri teknoloji mallarına iyi bir alternatif bulamadığını gösteriyor.

Wolff, “Eğer Rusya’nın bu tür şeylere erişimini gerçekten kısıtlayabilseydiniz, o zaman bu aslında Rusya’nın silah üretim kapasitesine de etki ederdi” dedi.

Bruegel, AB bankalarının ihracat kontrollü malların ticaretini izleyerek ve yasa dışı işlemleri engelleyerek hassas askeri teçhizat ihracatını engellemek için devreye girebileceğini ileri sürdü.

Raporda, finansal kuruluşların kara para aklamayı ve terörün finansmanını durdurma konusundaki mevcut deneyimlerine atıfta bulunularak, “Bankalar, temel olarak, ihracat kontrollü malların ticaretini izlemek için gereken bilgilerin çoğuna ve bunları kullanacak deneyim ve kaynaklara erişime sahip” denildi. .

Bruegel’in makalesi, şirketlerin tedarik zincirlerinin kapsamlı bir haritasını çıkarmaları ve potansiyel ‘kırmızı bayrakları’ belirlemeleri gerektiğini öne sürdü; bu, teşvik yapısını değiştirmeden gerçekleşmeyecek maliyetli ve külfetli bir süreçtir.

Wolff, “Uyumsuzluğun yüksek bir maliyeti olduğunun ve şirketlerin davranışlarının değişmesi için tespit olasılığının önemli ölçüde artması gerektiğinin açıkça belirlenmesi gerekiyor” diye açıkladı ve uyum için ödüllerin yanı sıra ağır para cezaları da ima etti.

Bankalar yaptırım rejimlerine uyma konusunda kararlı olduklarını söylüyor ancak yaptırımların delindiğini tespit etmek söylendiğinden daha kolay.

Avrupa Bankacılık Federasyonu’ndan bir sözcü euronews’e şöyle konuştu: “Düzenleyicilerin bu tür vakaları tespit etmenin samanlıkta iğne aramaya benzediğini ve bunu başarmak için sistematik yaklaşımların olmadığını anlaması gerekiyor.”