Biden’ın güç alanındaki yaptırımları ABD’yi vuracak

ABD Başkanı Joe Biden, 20 Ocak’ta misyondan ayrıldıktan sonra gözlerden kaybolmayı düşünmediğini açıkladı. Gitmekte olan Biden yönetiminin son icraatları, esas maksatlarının Donald Trump’a ve ekibine, gelecekteki faaliyetlerinin her alanında mümkün olduğunca fazla sorun yaratmak olduğunu gösteriyor. Bu hem tüm çatışma bölgelerinde tırmanışın had safhada olduğu dış siyaset, hem de iç siyaset ile ilgili bir durum.

Başkanlık devrinin bitimine o derece az bir vakit kalmışken en tesirli araç, hızla uygulanabilen ve kaldırılması sıkıntı olan yaptırımlardır. Nitekim ABD Hazine Bakanlığı, Rus petrol ve gaz dalına yönelik yeni yaptırımları duyururken, “ABD Hazine Bakanlığı, G7’nin Rusya’nın enerji gelirlerini azaltma istikametindeki taahhütlerinin yerine getirilmesi için Rusya’nın en büyük iki petrol üreticisini engellemek de dahil olmak üzere geniş çaplı tedbirler aldı” sözlerini kullanmıştı. Yaptırımlar, petrol servis hizmetlerinde misyon alan gemileri de etkiledi. Hazine Bakanı Janet Yellen ise ABD’nin aksiyonlarının ‘Rusya’yı güç kaynaklarının satışından elde edilen gelirden yoksun bırakmayı, nakliye ve Rus petrol ihracatını desteklemeye yönelik mali yardım dahil olmak üzere Rus petrol ticaretiyle alakalı yaptırım riskini artırmayı’ amaçladığını belirtmişti.

Trump’ın Ukrayna’ya dayanağı asgariye indirme tehditlerine karşın ülkeye takviyenin sürdürülmesi sloganının, Trump’ın başta ekonomik ve toplumsal alanlardaki planlarını bozmak için alaycı bir ideolojik siper olduğuna inanmak için her türlü münasebet mevcut.

Yapılan bir tahlile nazaran, misyonu bırakan Biden idaresinin icraatları petrol fiyatlarında değerli bir artışa neden olacak ve bu durum kısa vadede Rus bütçesi açısından üretim hacmindeki düşüşü dengeleyecek.

Rusya’nın deniz yoluyla petrol ve petrol ürünleri ihracatı yaklaşık 5.8 milyon varil/gün olup, bunun günde 3.5 milyon varilini petrol oluşturuyor. Şu anda dünya güç ajansları ve memleketler arası bankalar, 2025 yılında petrol piyasasında günlük ortalama 0.8 milyon varil düzeyinde bir fazlalık oluşmasını bekliyor. Büyük bankaların Brent petrolün 2025 yılı fiyatına ait ortak varsayımı ise varil başına 71 dolar.

Böylelikle Rusya’nın deniz yoluyla petrol ve petrol eserleri ihracatının büsbütün durması (yani Rusya’daki petrol üretiminin buna karşılık gelen hacimde azalması), dünya petrol piyasasında günlük 5 milyon varillik en büyük açıklardan biri manasına geliyor (diğer ülkelerdeki petrol üretim dinamiklerinin kestirimlere uygun olarak korunması kaydıyla).

Bank of America’nın tarihi bilgilere dayanarak yaptığı hesaplamalara nazaran, arz-talep istikrarında günlük 100 bin varillik değişim, petrol fiyatında varil başına 1.5-2 dolar civarında aksine bir değişime yol açıyor. Hasebiyle Rus ihracatının bu derece değerli bir hacminin (günde 5.8 milyon varil) global bilançodan çıkması, petrol fiyatlarının varil başına 80-90 dolar artışla 150-160 dolara kadar artmasına yol açacaktır. Örneğin 2022 yılında, Rusya’nın petrol ve petrol eserleri ihracat hacmi günlük 1.5 milyon varil azaldığında petrolün fiyatı varil başına 120 dolara yükselmişti.

Yapılan hesaplamalara nazaran, Brent petrolün varil fiyatı 158 dolar seviyesinde iken Rus petrolünün vergilendirme emelli ihracat fiyatı varil başına 147-156 dolar olacak.

Rusya’nın 2025 yılında deniz yoluyla ihracatına tam bir ambargo uygulanması halinde petrol gelirlerinin tahlili, bütçe gelirlerinin (mevcut planda olan 82.3 milyar dolardan 88.2 milyar dolara) çıkacağını, lakin üretimde ve buna bağlı olarak harcamalarda muhtemel bir azalma olacağını göstermektedir. ABD’nin bu türlü bir senaryoya ilgi duyması hiç te mümkün görünmüyor, çünkü Ortadoğu ülkeleri şu anda Rus ihracatındaki kaybı telafi edecek kâfi özgür kapasiteye sahip değil, kelam konusu kapasiteyi yaratmak içinse kıymetli ölçüde yatırım ve zaman gerektiriyor.

Seçilmiş liderin seçim kampanyası sırasında en dikkat çeken vaatlerinden biri, üretime yönelik tüm mahzurları ve kısıtlamaları kaldırarak ABD’yi dünya pazarlarını denetim eden petrol bazlı bir üstün güce dönüştürmek ve petrol fiyatını varil başına 50 dolara düşürmekti. Bunun tıpkı vakitte Ukrayna ihtilafının sona erdirilmesi kaideleri konusunda uzlaşmazlık yaşanması halinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e baskı yapma aracı olabileceği de varsayılmıştı. Lakin Trump’ın açıkladığı asıl kozun, Amerikan rekabet gücünün artması ve perakende akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün doğrudan toplumsal etkisi olduğu ortada.

Biden, sözde Rus zıddı yeni yaptırımları duyurmadan tam 5 gün önce ‘Amerikan karşıtı’ yaptırımları uygulamaya koydu, yani ABD’nin Atlantik ve Pasifik kıyılarında petrol ve doğalgaz kuyularının açılmasını resmen yasakladı. Trump o vakit bu karara ait yorumunda, Biden’ın ‘böyle bir kararla ülkeyi yok etmesine müsaade vermeyeceğini’ söylemişti.

Analistler şu anda petrol fiyatları ile ABD’de akaryakıtın perakende fiyatı ortasında neredeyse yüzde 100’lük bir korelasyon olduğunu belirtiyor.

Hesaplar, Biden’ın yeni petrol yaptırımlarının ‘başarılı’ bir formda uygulanması durumunda ABD’deki akaryakıt istasyonlarında perakende fiyatın galon başına 4.90 dolara çıkacağını gösteriyor.

Bu durumda, misyondan ayrılan Biden idaresinin attığı adımlar sonucunda, kelam konusu galon başına 4.9 dolardan artık Biden’ın değil, Trump’ın takımının sorumlu olacağı ortaya çıkıyor.