Sayıştay Amasra’daki ocakta daha fazla tedbir istedi

Sayıştay raporuna nazaran Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumuna (TTK) bağlı maden ocağında 43 madencinin hayatını kaybettiği kazanın akabinde gerekli tedbirlerin hâlâ alınmadığı belirlendi.

Sayıştay’ın 2023 yılına ait Amasra Taşocağı İşletme Kuruluşu raporuna nazaran madende hala 649 personel çalışıyor. Ocağın 2023 yılında 632 milyon TL ziyan ettiği belirtilen raporda, 14 Ekim 2022’de meydana gelen kaza sonrası ocağın muhakkak bölgelerinin kapatıldığı, lakin daha sonra mahkemenin müsaadesi ile kaza yaşanan alanda maden çıkarmak için tekrar çalışmalara başlandığı vurguladı.

Sayıştay’ın tespitine nazaran madende çalışan personeller bu nedenle “çalışma şartlarının ağırlığı” ve “iş disiplini bozulması” nedeniyle huzursuz. Yalnızca 2023’te 62 emekçi ocaktan ayrıldı.

Raporda bu tedirginlikle ilgili “İşçilerin motivasyonlarının kaybolması nedeniyle mazeretsiz ve müsaadesiz olarak işe gelmeyen, devamsızlık yapan, olağan olamayacak sıklıkta hastane müsaadesi ve fiyatsız istirahat müsaadesi kullanan emekçilerin bulunduğu, alınan tedbirlere karşın 2023 yılında işe devamlılıklarının ve iş disiplininin tam olarak sağlanamadığı görülmektedir” denildi.

Sayıştay raporuna nazaran maden ocağındaki genel sorunlar de sürüyor. Raporda üretimin azalmasına yol açan etkenler başlığı altında “ocakların derinleşmesi ve genişlemesi, derinlik ve genişlik olarak ocak açıklığının fazla olması, metan gazı, CO gazı yükselmeleri (oksidasyon), ayak içi jeolojisi ve tektonik yapıda üretim esnasında karşılaşılan sıkma, fay, damarın incelip kaybolması, çok su geliri üzere aksilikler nedeni ile panonun üretim tamamlanmadan terkedilmek zorunda kalması, tam ve/veya yarı mekanize hafriyat sistemlerinin yaygınlaştırılamaması, teçhizat alımlarında ihale süreçlerinin vakit alması” sıralanıyor.

Madende uzun vadeli güç kesintilerinin olduğu da raporda not ediliyor.

Maden ocağında 2023 yılında 94 kaza meydana geldi

Sayıştay’ın tespitine nazaran 2023 yılında, yani kazadan çabucak sonraki yılda, 81’i yer altında, 13’ü yer üstünde olmak üzere 94 kaza meydana geldi. Bu kazalarda da 96 personel yaralandı. Birebir yıl içinde 25 kişi meslek hastalığı “pnömokonyoz” kuşkusu ile doktora başvurdu, bunlardan 12’sine de kesin teşhis kondu.

Türkiye Taşkömürü Kurumuna (TTK) bağlı Amasra’daki maden ocağıFotoğraf: Can Bursalı/DW

İş kazalarının maden ocağında değerli ölçüde iş gücü ve vakit kaybına neden olduğu kaydedilen Sayıştay raporunda, kazaların oluş nedenleri ile önlenebilme koşullarının tespitine, ayrıyeten denetimlerin atrılmasına değer verilmesi istendi. Raporda, “Bu doğrultuda ilgili üniteler ve iş güvenliği uzmanlarınca ocak içi kontrol ve denetimlerin artırılması, tespit edilen noksanlıkların kısa müddette giderilmesi, tekrar etmelerinin önlenmesi, kollayıcı materyal kullanımı ve iş sıhhati ve güvenliği şuurunun kuruluş genelinde kabul görmesine yönelik eğitim çalışmalarına devam edilmesi büyük kıymet arz etmektedir” tabirleri yer aldı.

Sayıştay raporunda madenin çok sayıda rödövans mukavelesi yaptığı ve bunlara ait sorunlar de yer aldı. Rödövans kontratları TTK ile özel işletme ortasında madeni çıkarmak için yapılıyor. Kontrat yapılan firmaların neredeyse tamamına yakınının kontrat kurallarına uymadığı belirlenirken birçoğu fesih edildi, kimi firmalara ise idari para cezası kesildi.

Amasra’daki maden kazasıyla ilgili yargı süreci

Madende 14 Ekim 2022’de yangın çıkmış, yerin 300 metre altında bulunan 110 emekçiden 43’ü hayatını kaybetmişti. Grizu patlamasının yol açtığı kazaya ait hem savcılık soruşturma başlatmış hem de TBMM’de bir araştırma komitesi kurulmuştu. Yapılan incelemelerde Sayıştay’ın daha evvel 2019 ve 2020 raporlarında muhtemel riskleri sıraladığı ve buna karşın tedbirlerin artırılmadığı görülmüştü.

Savcılık soruşturmasında TTK Amasra kurum müdürü Cihat Özdemir de dahil olmak üzere maden ocağının idaresinden ve kontrolünden sorumlu 23 kişi gözaltına alındı. Sanıklar, “olası kastla öldürme, muhtemel kastla yaralama, şuurlu taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olmakla” suçlanıyor.

Şu anda 4’ü tutuklu olarak yargılanan sanıkların karar duruşması 20 Ocak’ta.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?