Suriye’de gerginlik tırmanırken ABD’li yetkili Ankara’da

Suriye’de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin üstünden bir ay geçerken Türkiye, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) içindeki YPG güçlerinin silah bırakmaması durumunda hudut ötesi operasyon düzenleyebileceği bildirilerini ağırlaştırdı. Bu ortada ABD’li üst seviye yetkili ise Ankara’da temaslarda bulunuyor.

ABD idaresinin desteklediği SDG ile ilgili olarak Noel ve yılbaşı sırasında yoğunluğu biraz hafifleyen gelişmeler son günlerde tarafların attığı adımlarla ve yapılan açıklamalarla sertleşerek devam ediyor.

ABD Başkanı olarak seçilen ve Ankara tarafından Suriye konusunda farklı bir tavır izlemesi umulan Donald Trump’ın 20 Ocak’taki yemin merasimi öncesi Washington’dan Kürt güçlere dayanağın devam edeceğine yönelik açıklamalar gelirken, Ankara da gerek Dışişleri Bakanlığı gerekse Milli Savunma Bakanlığı (MSB) kanallarıyla açıklamalarının tonunu sertleştirdi.

Milli Savunma Bakanı Yaşar GülerFotoğraf: SIMON WOHLFAHRT/AFP

MSB’den hudut ötesi operasyon mesajı

Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılan basın bilgilendirmesinde Suriye ile ilgili olarak “bölgede hiçbir terör oluşumuna ve hiçbir oldubittiye asla müsaade verilmeyeceği” vurgulanarak, hudut ötesi operasyon iletisi verildi.

MSB kaynakları Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) “Türkiye’nin ve hudutlarının güvenliğini sağlamak, Türkiye’nin hak ve menfaatlerini korumak amacıyla, Suriye’nin toprak bütünlüğüne ve halkının barışçıl tahlil arayışlarına hürmet göstererek, terörist kümelerin silah bırakmaması durumunda, hudut ötesi operasyonlarını sürdürme azim ve kararlılığında” olduğunu belirttiler.

Bu kararlılığın “uluslararası hukuk ve BM Antlaşması’nın yasal müdafaa hakkı prensibi çerçevesinde, terör örgütlerinin faaliyetlerine son vermek emeliyle bölgede barışı tehdit eden tüm terör ögeleri ortadan kaldırılıncaya kadar” sürdürüleceği de belirtildi.

Türkiye daha evvel “Suriye’den gelen tehditleri önlemek” için Ağustos 2016’da Fırat Kalkanı Harekatı’nı başlatmış, akabinde Zeytin Kolu, Barış Pınarı ve Barış Kalkanı operasyonlarını gerçekleştirmişti.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da birkaç gün evvel bir televizyon programında YPG güçlerinin Suriye idaresine gelen Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ile yürüttüğü silah bırakma müzakerelerinden bir sonuç çıkmaması durumunda Türkiye için askeri operasyon dışında bir seçenek kalmadığını kaydetmişti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, PKK militanlarının Suriye’den çıkmasının vakit alacağını, bu süreçte tansiyonun tırmanmasını önlemek için Türkiye’yi ikna etmeye çalıştıklarını kaydetti.

Tişrin Barajı: “Son savunma hattı”

Bu ortada stratejik olarak değerli noktadaki Tişrin Barajı ile ilgili gelişmeler de gerginliği artırmış durumda.

Esad idaresinin devrilmesinin akabinde Türkiye’nin desteklediği Suriye Ulusal Ordusu güçleri Fırat ırmağının batısında SDG’nin elindeki birtakım kentleri ele geçirmiş lakin Fırat’ın doğusuna geçmemişti.

Ancak geçiş noktasındaki Tişrin Barajı ve Karakozak Köprüsü bölgesinde çatışmalar ve İHA taarruzlarının olduğu haberleri son günlerde artarken, Haseke’den bir sivil konvoy SDG’ye dayanak vermek ve Suriye Ulusal Ordusu’nun (SMO) ataklarını protesto etmek için Tişrin Barajı’na hakikat hareket etmişti.

AFP’nin haberine nazaran İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Münbiç kırsalında son saatlerde Kürt liderliğindeki SDG ile SMO kümeleri ortasında şiddetli çatışmalar yaşandığını belirterek, SMO’yu Türk hava kuvvetlerinin de desteklediği belirtildi. Gözlemevi bu çatışmalarda çoğunluğu SMO’dan olmak üzere 37 kişinin hayatını kaybettiğini de belirtti.

MSB yetkilileri ise bugünkü bilgilendirmede Suriye’de su kaynakları, güç üretimi ve bölgesel güvenlik açısından stratejik ehemmiyete sahip bir nokta olan Fırat Irmağı üzerindeki Tişrin Barajı’nın “terör örgütü PKK/YPG/SDG tarafından son savunma sınırı olarak değerlendirilmekte olduğunu” belirtti.

MSB kaynakları son gelişmelere dair ayrıyeten şunları kaydetti:

“PKK/YPG/SDG’nin Tişrin Barajı bölgesinde sivilleri canlı kalkan olarak kullanması hatta ortalarında sivil giysili terörist kümeleri da bölgeye sevk etmesi yalnızca terörist kümelerin gerçekleştirebileceği bir hareket olup, insan hakları ihlali anlamına gelmektedir.”

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass (17 Eylül 2024)Fotoğraf: Arda Kucukkaya/Anadolu/picture alliance

ABD’li yetkili Bass Ankara’da

Bu ortada ABD’den üst seviye bir yetkili de bugün ve yarın Ankara’da temaslarda bulunacak.

ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass iki günlük ziyareti sırasında Washington’un Suriye ilgili görüşlerini ve tırmanan gerginliğe yönelik telaşlarını tekrar aktarması bekleniyor.

Bass’ın Ankara’da Dışişleri Bakan Yardımcıları Nuh Yılmaz ve Burhanettin Duran ile yapacağı görüşmelerde ikili münasebetlerin yanı sıra Suriye başta olmak üzere bölgesel gelişmelerin ele alınması öngörülüyor.

DW Türkçe’nin Türk diplomatik kaynaklardan edindiği bilgiye nazaran görüşmelerde Suriye’deki durumun çok taraflı bir değerlendirmesi yapılarak, Suriye’de istikrar ve güvenliğin sağlanması, kapsayıcı bir idarenin tesisini desteklemek için atılabilecek adımların üzerinde durulacak.

Ankara’nın bunun sağlanması için ülkenin “terör ögelerinden arındırılması gerekliliğini” bir defa daha güçlü bir formda yinelemesi öngörülüyor.

Suriye belgesinin yalnızca güvenlik değil yine yapılanma açısından da ele alınması beklenilen görüşmelerde Ankara Suriye halkının kendi geleceğini inşa edebilmesi için memleketler arası toplum tarafından gerekli imkanların sağlanmasının değerine de dikkat çekecek. Bu kapsamda Suriye’ye yönelik yaptırımlarda birtakım ticari süreçleri kolaylaştırmak ve temel kamu hizmetlerinin verilmesini sağlamak gayesiyle getirilen muafiyetlerin önümüzdeki devirde kapsamının daha genişletilmesi de masadaki hususlardan biri.

Bass’ın temaslarının akabinde basın mensuplarının sorularını yanıtlaması bekleniyor. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin Amerikan askerlerinin IŞİD tehdidi nedeniyle Suriye’de kalması gerektiğini söylemişti. Suriye’nin kuzeyindeki Kürt idareden ise “ABD ve Fransa hudut güvenliğini sağlayabilir” çıkışı gelmişti.