Toplumsal konut projesinin kaideleri netleşiyor: Uzmanı açıkladı, konut kredisi faiz oranları ne olacak? İşte tüm ayrıntılar

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde sarsıntı bölgelerindeki çalışmaların tamamlanmasının akabinde ülke genelinde bir sosyal konut seferberliği başlatılacağını açıkladı. Düşük maliyetli 1+1 konutlarla bilhassa sabit gelirli vatandaşların konut sahibi yapılması hedefleniyor. Erdoğan, bu projelerin yeni yuva kuran gençlere öncelik tanıyacağını belirtti. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da sarsıntı yükü azaldıkça toplumsal konuta tartı verileceğini ve Etraf, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’nın hazırlıklarını sürdürdüğünü vurguladı.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kiralardaki artışın hayat pahalılığını tetiklediğine dikkat çekerek, konut arzının artırılmasının öncelikli amaç olduğunu söyledi. Sosyal konutu işaret eden peş peşe açıklamalar yeni konut projesini gündeme taşıdı. Dar gelirlilerin ve birinci kere konut alacakların düşük maliyetle konut sahibi olmasını sağlayacak toplumsal konut projelerinin yaşama geçirilmesi bekleniyor. “Sosyal konut projesinin kuralları neler olabilir? Dar gelirleye konut projesi konut fiyatlarını artırır mı? Toplumsal konut projesinde 1+1 konut fiyatı ne kadar olabilir? Konut kredisi faizlerini ne bekliyor?

Projenin müracaat koşulları şimdi netleşmedi. müracaat kriterleri ortasında hane halkı gelirinin aşikâr bir sonun altında olması, müracaat sahibinin ismine kayıtlı öbür bir konut bulunmaması üzere kurallar yer alabilir. Gayrimenkul uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, toplumsal konut projesiyle ilgili merak edilen soruları Sputnik’e yanıtladı.

‘Devlet dayanaklı kredi kampanyası kelam konusu olabilir mi?’

Sosyal konut projesiyle ilgili kriterler çerçevesinde 2 başka planlama yapılma ihtimal olduğunu belirten Özelmacıklı, “Birisi bilhassa yaptığı açıklamalarla konut kiralarındaki artışa dikkat çeken Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yaptığı açıklamalar… Bakan Şimşek, bu noktada konut kiralarındaki gerilemenin lakin konut sahipliğini arttırarak yapılmasının mümkün olabileceğini kıymetlendiriyor. Onun için bu noktada sanki beklentilerimiz konut kredisi kullanmak isteyen şahıslara bir devlet takviyeli kredi kampanyası kelam konusu olabilir mi? Daha evvel bu noktada çıkan birtakım kampanyalar olmuştu” diye konuştu.

Gayrimenkul uzmanı, “Eğer Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın önümüzdeki devirde bütçede bu türlü bir kalem için meblağ ayırma imkanı kelam konusu olursa faiz oranlarının yüzde 2 düzeyinde olabileceği konut kredi kampanyalarının aslında dar gelirli vatandaşlar için ağır müracaat alabileceğini kıymetlendiriyoruz. Bu noktada aslında çok net açıklanmış bir durum yok fakat beklentiler bilhassa şu anki konut kredilerinin olduğu yüzde 3 düzeylerinden bir puan aşağı yani yüzde 2 düzeylerinin altına düşmesi ve kredi vadesinin nispeten uzatılması olabilir” tabirlerini kullandı.

Sosyal konut projesinin müracaat kuralları neler olur?

Sosyal konut projesi müracaat kurallarıyla ilgili konuşan Özelmacıklı, “Herkesin bu krediye başvurmaması ile ilgili de birtakım kriterler gelebilir. Kişinin kendisi ismine, eşi ismine ve bakmakta yükümlü olduğu çocuklar ismine rastgele bir konutunun olmaması, aşikâr bir müddettir o vilayette ikamet ediyor olması, kişinin elde ettiği hane halkı gelirinin belirli bir limitin altında kalması üzere kriterler gelebilir. Alınacak konutlarla ilgili de gerek birinci, gerekse de ikinci el konutlar bu kampanyaya dahil edilebilir. Bu noktada bir kredi takviyesi gelirse konut sahibi olmayan, kirada oturan bireylerin bundan faydalanabilmesi mümkün olabilir” diye konuştu.

Sosyal konut projesi ne vakit hayata geçecek?

Bunun bir öteki alternatifi aslında bilhassa Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın yapabileceği bir düzenleme. Burada da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı malum deprem bölgesinde 200 bine yakın konutu teslim etti. Yıl sonuna kadar da 253 bini tamamlayarak 453 bin konutun teslimini gerçekleştirmiş olacak. Bunun gerçekleştirilmesi sonrasında daha evvel nasıl 250 bin konut için bir kampanya başlatıldıysa 2025’in üçüncü çeyreğinde tekrar TOKİ eliyle başlatılacağını burada da 100 binle 200 yüz bin ortasında toplumsal konut için müracaat alınacağını değerlendiriyorum.

Gayrimenkul uzmanı, açıklamalarının devamında şunları kaydetti:

‘TOKİ eliyle yapılacak yeni konutlar ön plana çıkacak’

Ben sürecin bilhassa gerek bu daha evvel aslında kuraları çekilip hak sahipleri belirlenen 250 bin konutun yıl içinde üretime başlayacak olması gerek zelzele konutları çerçevesinde konutların yapılmasıyla devletin biraz daha bu toplumsal konut projelerini destekleme tarafıyla ilerleyeceğini düşünüyorum. Yüklü olarak da iddia ediyorum ki Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın TOKİ eliyle yapacağı yeni konutlar tahminen ön plana çıkacak. Lakin bunun da çok süratli bir formda sürece merhem olmasını beklemek yanlışsız değil. Zira bir konut projesinin ihale edilmesi, üretilmesi, yapılması dediğimizde bir buçuk iki yıllık bir süreç bizleri bekliyor. Biz son iki üç yıldır bilhassa konut fiyatlarındaki yatay seyir nedeniyle müteahhitlerin üretim yapmadığı bir devri geride bırakıyoruz.”

Satılık konut fiyatları artacak mı?

“Özellikle Merkez Bankası’nın yıl içinde yapacağı faiz indirimleri önümüzdeki devirde konutun kredisel manada biraz daha ulaşılabilir olmasını sağlar” sözlerini kullanan Özelmacıklı, “Konut kredisi çekilen mesken sayısı yüzde 15’ler düzeyinde. Ancak şu var ki konut kredisi faiz oranı geriledikçe konuta olan talep artacak. Bu artışta ister istemez satılık konutlardaki fiyatları üst taraflı etkileyecektir diyebiliriz” diye konuştu.

Sosyal konut projelerinde 1+1 dairenin fiyatı ne kadar olabilir?

Özelmacıklı, 1+1 dairelerin maliyetinin 1.5 ila 2 milyon TL ortasında olabileceğini belirterek şunları söyledi:

“Yani çok net bir sayı vermek mümkün değil ancak 1+1 farklı mutfak düşünüldüğünde 50 metrekare brüt bir inşaat alanından bahsedebiliriz. 50 metrekare brüt bir inşaat alanında yaklaşık dolar bazındaki maliyetlere baktığım da iddia ediyorum ki 700 dolar düzeyinden aşağı olmayacaktır. 700 dolar çarpı 50 metrekare dediğimiz de bu da 35 bin dolar düzeylerinde olabilir. Bugünkü kurlardan bunun 1 milyon 250 bin, 1 milyon 500 bin bandından aşağı olmayacağını kıymetlendirmek lazım. Lakin malum inşaat maliyetleri hani gün geçtikçe artıyor. Varsayım ediyorum ki yani bu 1+1 konutların maliyeti her ne kadar 700 dolar desek de daha çok Bu türlü site usulü yatay mimaride yapılacak ve gibisi niteliklerde olacağını düşündüğümüzde herhalde 800 dolar baremlerine gelir. Şayet rakamsal manada bir şey tabir etmek isterseniz 1.5 milyon TL ile 2 milyon TL aralığında olacağını kestirim ediyoruz. Bunlar alışılmış inşaatın maliyeti… Müteahhit bu daireyi yapmak istediğinde bir de arsa hissesini ödüyor. Fakat devlet bunu hazineye ilişkin kendi elindeki yerler üzerinde yaptığında bu maliyetler üzerinden satış sayıları kıymetlendirilebilir, düşünülebilir üzere düşünüyorum diyebilirim.”

Sosyal konut projesi gayrimenkul fiyatlarını nasıl tesirler?

Sosyal konut projesinin hangi dayanakla verileceğinin kıymetli olduğun dikkat çeken Gayrimenkul uzmanı, “Mesela şayet toplumsal konut projesi kredilerde bir kampanyayla verilecek olursa o vakit nitekim gayrimenkul fiyatlarının artmasına tesir edebilir. Zira malum bu noktada kredi çekmek isteyen kişi sayısında bir artış olacak ve avantajlı bir kredi olacak. O nedenle elimizde o kadar kâfi stokta satılık daire olmadığı için ve mevcutlar içinde fiyat yükselmesi olabilir. Lakin bu toplumsal konut projesi Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın yapacağı yeni konut projeleri ise yani devletin hazinesinin toprağına TOKİ eliyle ihale edilerek yapılacak projeler olursa bu fiyatları üst tarafını etkilemez. Hatta piyasada devlet eliyle konut yapıldığı için orta vadede sayısına bağlı fiyatların istikrarda kalmasına yarar sağlar. Ferdî bazlı ilanlarda artışlar olduğunu gördüm. Emlak işletmelerinin elindeki ilanlarda artış olmadı” tabirlerini kullandı.

Konut kredisi, faizleri düşecek mi?

Piyasadaki hareketliliği bu kampanya dışındaki bir aktöre bağladığını söyleyen Özelmacıklı. “Merkez Bankası’nın yıl içerisinde yapacağı 8 toplantıda 25 baz puanlık yapabileceği indirimler, konut kredisini gelecek yıl bu dönemlerde yüzde 2 oranının altına kadar indirecek gibi gözüküyor. Bu periyotta bankaların konut kredisi tarafında rekabetçi bir durumu var. Gerek bu durum nedeniyle gerekse de konut kredisi faiz oranlarının geriye çekilmesi ihtimali nedeniyle şu an yüksek olmasına karşın vatandaş konut kredisi çekmek istiyor. Zira bunu gelecek yıl bugün 3 oranından ya da 2.80’lerden aldıkları bir krediyi tekrar yapılandırıp, 1.90’lardan krediyi tekrar yapılandırma hakları var. O nedenle beşerler düşük faiz oranını tercih etmekten çok yüksek faiz oranından daha düşük fiyatlı konut almayı önceliklendiriyor diyebiliriz” dedi.