Türkiye ihracatı kısıtladı, İsrail’den ‘ABD’li’ cevap geldi: ‘İlişkiler daha da gerileyecek’

Türkiye, İsrail’in Filistin’e yönelik saldırılarına tepki olarak 54 ürün grubunda ihracat kısıtlaması uygulanmasını kararlaştırdı. Bu karar, BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Adalet Divanı kararlarının hukuken bağlayıcı olduğu vurgusuyla bugünden itibaren geçerli olacak şekilde Ticaret Bakanlığı tarafından duyuruldu.

Kısıtlama listesi 54 ürün grubunu içeriyor ve Ticaret Bakanlığı’nın belirlediği ürünler arasında alüminyum profillerden çimento ve inşaat makinelerine kadar geniş bir yelpaze bulunuyor.

Öte yandan Bakanlık’tan yapılan açıklamada Türkiye’nin bu kararın takipçisi olacağı defalarca vurgulanırken, İsrail’in uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde kısıtlamaların kaldırılacağı belirtildi. Karar, Gazze’de derhal ateşkes ilan edilmesi ve insani yardım akışının sağlanması şartına bağlandı.

İki ülke arasındaki ticari hacim: Çatışma ilişkilere yansıdı

İki ülkenin ‘normal bir zaman diliminde’ ticari ilişkilere bakıldığında, Türkiye’nin İsrail’den ithalatı 2022’de 2.45 milyar dolar; 2021’de ise 2.05 milyar dolar seviyesindeydi. Türkiye’nin İsrail’den ihracat değeri ise 2022’de 7.03 milyar dolar; 2021’de ise 6.36 milyar dolar gerçekleşmişti. Tel Aviv yönetiminin Gazze’ye yönelik işgal hareketinin başladığı 2023 yılında ise Türkiye’nin İsrail’den ithalatında yüzde 33’lük bir düşüş yaşandı. Bu düşüş, Türkiye’nin İsrail’e yaptığı ihracatta da yansıdı. 2023 yılında Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 5.43 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

İsrail’den Türkiye’ye ‘ABD’li cevap’: ‘Dostlarımızdan Türkiye’ye karşı yaptırımlar uygulamalarını istedim’

İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz‘in Türkiye’ye yönelik cevabı ise sert oldu. ABD’yi konuya dahil ederek Türkiye’ye yatırım yapmayı durdurması ve ürün ithalatını engellemesi çağrısında bulunan Katz, ABD Kongresi’ne yasaların ihlalini incelemeleri ve Türkiye’ye karşı yaptırımlar uygulamaları çağrısında bulundu. Katz’in açıklaması ise şöyle:

‘İktidarla ilgili kamuoyundaki olumsuz düşüncenin önüne geçebilmek için ihracat kısıtlamasına gidildi’

Konuyu Sputnik’e değerlendiren gazeteci Musa Özuğurlu, Türkiye’nin aldığı kararın, kamuoyundaki olumsuz düşüncenin önüne geçmek amacıyla bir refleks olduğunu ifade ederek şunları söyledi:

‘ABD Türkiye ile kendi arasındaki problemler için bir adım atmak isterse İsrail’in bu çağrısıyla birlikte hareket edebilir’

İsrail’in de Türkiye’ye karşı ekonomik baskılar uygulama niyetinde olduğunu belirten Özuğurlu, bu durumun Türkiye-İsrail ilişkilerini daha da geriletebileceğini vurgulayarak, “Verilen ihracat kısıtlaması kararında ‘İsrail’in ne kadar hayati önem verdiği başlıklar olabilir’ bu da tartışma konusu. O yüzden bunun ne kadar etkili olup olmadığını elbette önümüzdeki zamanlarda göreceğiz. Diğer taraftansa İsrail’in bu konuda Türkiye’ye taviz vermek istemediğini görüyoruz. Yani karşılık olarak verdikleri cevapla beraber Türkiye ekonomisine zarar verecek adımlar atacaklarını ifade etmiş olmaları bunu gösteriyor. Elbette bu sadece İsrail’in çağrısıyla ya da baskısıyla olacak bir şey değil. Fakat ABD nezdinde İsrail’in etkisinin olduğunu unutmamak gerekiyor. Eğer ABD Türkiye ile kendi arasındaki birtakım problemlerde ve diğer başlıklarda Türkiye’ye yönelik bir adım atmak isterse İsrail’in bu çağrısıyla birlikte hareket edebilir. Ve Türkiye’yi gerçekten de etkileyecek bir takım adımlar atılır” dedi ve ekledi:

‘Bu sefer olay biraz daha ciddi, iki ülke arasındaki ilişkiler daha da gerileyecektir’