ABD TikTok’u yasaklarsa kullanıcılar nasıl etkilenecek?

ABD hükümeti tarafından verilen bir ültimatom 19 Ocak’ta sona eriyor. Çinli Bytedance şirketi, TikTok’un Amerikan şubesini o vakte kadar satmak zorunda. Aksi takdirde ABD’deki uygulama mağazalarında yasaklanacak ve tarayıcı üzerinden erişim değerli ölçüde zorlaştırılacak.

Bu adımın nedeni, ABD hükümetinin Çinli ana şirket Bytedance’ın Çin Komünist Partisi’ne hassas kullanıcı bilgilerine erişim sağlayabileceği suçlaması. Ek olarak Washington Çin’in, kullanıcılar bu çeşit içerikleri faal olarak seçmese bile algoritma aracılığıyla propaganda ve dezenformasyon yapabileceği görüşünde. Şirket ise kelam konusu tezleri reddediyor.

Müstakbel Lider Donald Trump şimdiden yasağa karşı çıktı ve askıya alınması için Yüksek Mahkeme’ye başvurdu. Lakin Trump’ın maddeyi reddedip etmeyeceği bilinmeyen. Cumhuriyetçiler de vaktinde yasanın lehinde oy kullanmışlardı.

Aralarında Hindistan, İran ve Afganistan’ın da bulunduğu yaklaşık bir düzine ülke uygulamayı halihazırda engelliyor. Fakat ABD, TikTok’u engelleyen birinci Batı demokrasisi olacak. Pekala bu yasak ABD’deki 170 milyon kadar kullanıcı için ne manaya geliyor?

19 Ocak’ta ne olabilir?

Yasağın 19 Ocak’ta hakikaten yürürlüğe girmesi halinde, bunun başlangıçta bilhassa potansiyel yeni kullanıcılar üzerinde tesiri olacak. Bunun nedeni, Apple ve Google’ın uygulamayı mağazalarından kaldırmak zorunda olması. Halihazırda yüklenmiş olan bir TikTok uygulaması 19 Ocak’tan sonra da açılabilecek. Fakat yazılım ve güvenlik güncellemeleri artık mümkün olmayacak ve uygulama muhtemelen bir müddet sonra kullanılamaz hale gelecek.

ABD’li sivil toplum kuruluşu Electronic Frontier Foundation’ın Siber Güvenlik Yöneticisi Eva Galperin CNN televizyon kanalına yaptığı açıklamada, her halükârda uygulamanın teknik olarak mümkün olduğu kadar uzun müddet çalışır durumda tutulmasının tehlikeli olabileceğini söylüyor ve ekliyor: “Uygulamadaki güvenlik açıklarının bilinir hale gelmesi ve bilgisayar korsanlarının bu açıklardan yararlanması mümkün.”

Eva GalperinFotoğraf: privat

Kullanıcı datalarına ne olacak?

ABD’deki beklenen yasağın akabinde kullanıcı bilgilerine ne olacağı şimdi tam olarak belirli değil. Forbes’a nazaran bilgiler Çin’e taşınabilir. Mecmua, Hindistan hükümetinin 2020’de TikTok’u yasaklamasından sonra Hintli kullanıcıların bilgilerinin Çin’e transfer edildiğini yazdı.

Bu nedenle New York Times, kullanıcılara öbür toplumsal medya platformlarında olduğu üzere TikTok’ta da dikkatli olmalarını, uygulamanın pozisyon ve bireylere erişmesine müsaade verilmemesini tavsiye ediyor.

İçerikler nasıl yedeklenebilir?

TikTok’u çalışmaları için bir platform olarak kullanan birçok kullanıcı ve bilhassa içerik üreticileri, görüntülerini sonsuza dek kaybolmadan evvel kaydetmek istiyor. Görüntüler hem cep telefonlarına hem de masaüstüne kaydedilebilir.

Masaüstü sürümünde görüntüler sabit şoföre indirilebilir. Uygulamada görüntüyü gönderen kullanıcının buna müsaade vermesi şartıyla “paylaş” ve akabinde “videoyu kaydet” fonksiyonu kullanılarak görüntülerin arşivlenmesi mümkün.

TikTok VPN ile kullanılabilir mi?

Bazı kullanıcılar VPN sunucularının yardımıyla TikTok’u ABD içinde kullanmaya devam edebilmeyi umuyor. VPN ilişkisi kendi bilgisayarınızı öbür bir bilgisayara yahut ağa inançlı bir formda bağlamak için kullanılabilen şifreli bir data kanalı. Ayrıyeten genel ağlardaki taşınabilir aygıtları yetkisiz erişime karşı korumak için de kullanılabilir. İlgili programların indirilmesi ve kurulması kolaydır. Birçok antivirüs ve güvenlik duvarı hizmeti artık VPN ilişkileri da sunuyor.

Bilgisayarlar ve cep telefonları da yurt dışındaki VPN sunucularına bağlanabiliyor. Bu halde TikTok’un mevcut olduğu bir ülke de dahil olmak üzere rastgele bir pozisyonu simüle etmek mümkün. Bu yol Türkiye ve İran üzere ülkelerde Instagram ve gibisi manileri aşmak için yıllardır kullanılıyor.

TikTok’a ne üzere alternatifler var?

Özellikle bir uygulama şu anda TikTok’a kısa vadeli bir alternatif olarak gösteriliyor: Lemon8. 2020’den beri var olan uygulamanın popülaritesi haftalardır artıyor. Bu uygulama da tıpkı TikTok üzere fotoğraf ve görüntü gönderme, beğenme, paylaşma ve yorum yapma seçeneği de sunuyor.

Lemon8, bilhassa TikTok kullanıcıları için de oldukça pratik. Zira TikTok’taki giriş bilgileri ile Lemon8’i kullanmak mümkün. Lakin asıl sorun tam da burada yatıyor: Çünkü Lemon8 tıpkı TikTok üzere Çinli ana şirket Bytedance’a ilişkin ve bu nedenle ABD hükümeti tarafından amaç alınabilir.

Bunun yanı sıra görüntü akışları TikTok’a çok benzeyen Instagram Reels, Snapchat Spotlight yahut YouTube Shorts üzere alternatif platformlar da başka seçenekler ortasında. TikTok kullanıcılarının bu platformlara yönelmeleri durumda ilgili şirketler Meta, Snap ve Alphabet’in pazar hisselerinin artması da kuvvetle mümkün.

TikTok, Avrupa Birliği’nin (AB) de hedefindeFotoğraf: Jaque Silva/NurPhoto/picture alliance

ABD dışındaki kullanıcılar için yasağın sonuçları ne olur?

Bunu iddia etmek pek kolay değil. Milyonlarca kullanıcının uzaklaştırılması durumda platform büyük ölçüde gelir kaybedecek ve uygulamanın daha da geliştirilme potansiyeli zayıflayacak. ABD’den gelen trendlerin eksikliği nedeniyle içerikler de çeşitliliğini ve cazibesini kaybedebilir.

Her ne kadar nedenleri farklı olsa da TikTok uzun müddettir Avrupa Birliği’nin (AB) de amaç tahtasında yer alıyor. Öncelikle çocukların korunması, reklam şeffaflığı ve son olarak Romanya’daki 2024 seçimlerinden bu yana muhtemel seçim manipülasyonu üzere mevzular, Brüksel’i oldukça rahatsız ediyor.

Arnavutluk ise gençler ortasındaki şiddeti artırdığı gerekçesiyle uygulamayı bir yıl müddetle yasakladı. Bununla birlikte ABD’deki mümkün yasağın bir domino tesiri de olabilir ve öbür Batılı ülkelerin de emsal adımlar atmasına yol açabilir.

TikTok kullanıcıları için umut ışığı

ABD’de yasak yürürlüğe girse bile kalıcı olmayabilir. Çinli Bytedance kümesi, platformu Çinli olmayan bir şirkete satma ve böylelikle Amerikalı kullanıcıların erişimini yine sağlama seçeneğine sahip.

Potansiyel alıcılardan biri ABD’li milyarder Frank McCourt tarafından kurulan bir yatırım kümesi. Kelam konusu konsorsiyum, Çinli şirketin uygulamanın satılık olmadığını belirtmesine karşın, TikTok’un ABD varlıklarını satın almak için Bytedance’a resmî bir teklifte bulunduğunu açıkladı.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?