Bakan Şimşek, enflasyon hedefini açıkladı: ‘Bu programa inanmanızı istiyoruz’

İstanbul’da ‘MÜSİAD 2024 Yılı Değerlendirmesi ve 2025 yılı Beklentileri’ programında konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyonla ilgili beklentilerini paylaşarak, “Dezenflasyon süreci başladı. Hedefimiz enflasyonu bu sene yüzde 20 civarına çekmek, bir sonraki sene de yüzde 10’lar civarına ve daha sonra tek haneye çekmek” ifadelerini kullandı. Vergi yükünün adil dağılımını sağlayacak önlemler olduğunu anlatan Bakan Şimşek, “Bütün olumsuzluklara karşın Türkiye âlâ gidiyor, karamsar olmak için hiçbir sebep yok” dedi.

Bakan Şimşek’in açıklamalarından kıymetli satır başları şöyle;

Hem Avrupa Merkez Bankası hem de Fed’in faizinde düşüş beklenebilir. Global fonlama maliyetini kısa vadeli olumlu etkiliyor. Uzun vadeli borçlanma faizleri üst taraflı, bu da meçhullüğü yansıtıyor. Jeopolitik gerginliklerde artış var. Finansal piyasalar bunu pek umursamıyor üzere. Tesirlerinin sonlu olacağını düşünüyorlar ya da kopuş var. Piyasalar jeopolitik gelişmelere hassas değil üzere imaj çıkıyor.

Kısa vadede geriden esme ihtimali olanlar kelam konusu. Kısa vadede Türkiye iktisadı ve programını destekleyici ortam var. Dünya kıymetli problemlerle karşı karşıya. Dünyada ticarette parçalanma ve korumacılık kelam konusu. Uzun vadeli faizlerin olduğu ortam sorun kaynağı.

Yeni devir belirsizliğinin bir kısmı ABD kaynaklı

ABD’deki sanayi üretimi son 25 yıldır artmıyor. GSYH ve tüketici harcamaları muazzam halde artmış, burada Çin tesiri kelam konusu. Çin’le olan rekabet nedeniyle global ticarette parçalanma artık yeni olağan. Dost ülkelerden tedarik şu anda çok değerli trend oluşmaya başladı. Global ticaret siyasetlerinin endeksi önemli boyutlara ulaşmış durumda. 20 Ocak sonrası gümrük tarifelerinde ne cins değişiklik olacak onu yansıtıyor. Yeni periyot belirsizliğinin bir kısmı ABD kaynaklı. ABD’nin ticaret siyaseti belirsizliklerinden herkes etkilenecek. Birtakım ülkeler az kimileri çok etkilenecek. Bizim az etkilenmemiz beklenir. ABD’nin yeni ticaret siyasetlerinin bize tesiri büyük olabilir. Sebebi Çin ihracatının rota değiştirmesi. Hepimizi etkileyecek. Tahminen sebep olarak programı göstereceksiniz, içerideki gelişmeleri göstereceksiniz. Yeni ABD idaresi seçim öncesi söylediklerini amel ederse, Çin’e yüzde 60 gümrük tarifesi artışına giderse bu bizi dolaylı olarak önemli halde etkileyebilir.

Dolardaki dalgalanmalara dikkat çekti

Dolar hepimizi ilgilendiriyor, global para ünitesi. Dolardaki dalgalanma bizi etkiliyor, hammaddeyi dolarla ithal edip ihracatı euroyla yapıyoruz. Paritedeki değişiklik bizim rekabet gücümüzü etkiliyor. Ticaret savaşları başlarsa büyümeyi olumsuz tesirler. Dolayısıyla bunlar yapısal, biz bilmiyoruz, bir belirsizlik var. Çin’in otomotiv üretim kapasitesi 45 milyon. Dünyanın toplam araba pazarı 90 milyon. Çin yeni yeni ihracata başladı. AB ve ABD’nin önlem alması halinde bizim pazarlar az etkilenecek. Bizim bir ölçü bu mevzulara baş yormamızda yarar var. Hasebiyle öbür kesimlerde misal konular var.

Kötümser olmamız için sebep yok. Trendleri uygun okuyup önlem almamız gerekliliği çok net.

Pazarlarınızı gözden geçirin uyarısı

Küresel faiz oranları sıfıra yakınken borcun ne kadar olduğu kıymetli değildir. Uzun vadeli faizler yüksek kalacaksa o vakit da bu yüksek borçluluk bizim pazarlarımızda sorun ve gerilim üretebilir. Biz Afrika’ya kıymetli pazar olarak bakıyoruz. Oralarda borçluluk yüksekse büyümeyi tesirler gerilim yaratır. Pazarlarınızı da gözden geçirmenizde yarar var.

Türkiye’nin toplam borcunun ulusal gelire oranı yüzde 95. Dünya ortalaması yüzde 346. Türkiye bu manada da avantajlı.

Programa inanmanızı istiyoruz

Türkiye’de cari açık dramatik halde düştü, bu güzel bir haber. Daha az dış borç alacağız demek. Rezervlerimiz arttı, kırılganlık azaldı. Türkiye’nin risk primi düştü, borçlanma faizlerine tesiri var. KKM 144 milyar dolarla tepeye ulaşmıştı, doruğa nazaran 110 milyar doların üzerinde düşüş var. Gerçekten bu programa inanmanızı istiyoruz. Bu programı uygulamaya devam ettiğimiz sürece kredi notumuz da artmaya devam edecek. Para siyasetinin, maliye siyasetinin hududu var, bu nedenle üretim ve ihracata öncelik veriyoruz.

Adil vergi yükü vurgusu

Bütçe disiplini kıymetli, geçen sene önlem almak zorunda kaldık, kimse yüksek vergi istemez, anlıyorum, ancak önlemleri almasaydık sonuçları daha ağır olurdu. Bütçe açığını geçen sene yüzde 5,2 ile sınırladık. Para siyasetinin, maliye siyasetinin hududu var, bu nedenle üretim ve ihracata öncelik veriyoruz. Vergi yükünün adil dağılımını sağlayacak önlemler var. Büyük mükelleflerin, yıllardır ziyan açıklayan mükelleflerin incelenmesini önceliklendirdik. 2025’te önceliklerimiz büyük mükellef incelemeleri, sektörel saha kontrolleri olacak, sektörel karlılık oranlarından düşük kalan mükellefler olacak. Kamuda kiralık taşıt sayısını yüzde 16 düşürdük. Türkiye’nin brüt dış finansman gereksinimi azalıyor.

Enflasyon maksadını açıkladı

2025’te amacımız dezenflasyonun daha hissedilir olması ve yapısal dönüşümün hızlanması. Bütçe disiplinini sağlamaya devam edeceğiz. Dezenflasyon süreci başladı. Hedefimiz enflasyonu bu sene yüzde 20 civarına çekmek, bir sonraki sene de yüzde 10’lar civarına ve daha sonra tek haneye çekmek.

Hizmet bölümündeki enflasyonda büyük katılık var, bu katılığı kırmak vakit alacak. Mal fiyatı yüzde 36 artarken, manşet enflasyon neden yüzde 44 olmuş, zira kirada üst hududu kaldırdık. Tüm hizmetleri alırsak yüzde 66 artmış, hizmet enflasyonu bizim öngördüğümüzden daha katı ve daha yüksek, artık reaksiyon vermeye yeni başladı. Birkaç puanlık sapmanın özünde birkaç etken var fakat fotoğraf çok net ortada. Dezenflasyon programı ile 2024-2026 öngörülerimizi oturttuk, geçen yılın birinci yarısında birkaç puanlık sapma var, biz inanıyoruz ki bu, bu yılın ikinci yarısında telafi edilecek. Hasebiyle bu enflasyon inecek. TCMB’ye takviye olmak için maliye ve gelirler siyaseti devreye girmeli.

Dar gelirli vatandaşlarla konut

Dar gelirli vatandaşlarımızın birinci sefer konut alacakların konuta erişimi bu periyodun en değerli önceliği. Hayat pahalılığının en kıymetli bileşeni kira, bu nedenle de bu alana büyük ehemmiyet vereceğiz. Zelzelenin tesiri azaldıkça kaynağın en büyük kısmını konut arzı kanalına yönlendireceğiz. Konut arzını artıracak bütün önlemleri alacağız. Besin arzı artırmak da öncelik alanlarımızdandır. Güçte değerli bir sübvansiyon var, devam ettiriyoruz, hem elektrik hem de doğal gazda. Yenilenebilir güce öncelik veriyoruz.

Küresel gelişmelerle bağlantılı

İç talepte bir yavaşlama oldu, net ihracatın katkısı artıya dönecek, nispeten düşük ancak enflasyon ve dış açık yaratmayan süreksiz olarak daha makul gideceğiz, daha sonra yüksek büyümenin temellerini sağlayacağız demiştik. Ekonomik aktiviteye baktığımızda resmi yeterli okumak lazım, Türkiye iktisadının yüzde 77’si sanayi dışı kesimler, hizmet dalında büyüme güçlü. Kısa vadede imalat sanayiinde süreksiz hudutlu bir düzeltme vardı, genel olarak gerçek kesim inanç endeksi, kapasite endeksi, nereye bakarsanız bakın son birkaç aydır güzelleşme başladı. İstihdam bizim için en değerli gösterge, son bir yılda 1 milyon şahsa istihdam sağlandı, imalat sanayii ve muhakkak alanlarında kasvet olduğunun farkındayız, lakin iktisadın geneli için karamsar olmak için neden yok. “Rekabet gücünü kaybettik” kaygıları var, AB ithalatında düşüş var, Türkiye’nin AB’ye ihracatında düşüş yok, artış var. Yaşadığımız kimi kasvetleri rekabet gücünden çok global gelişmelere bağlamakta yarar var.

İhracat bizim en büyük önceliğimiz. Reeskont kredisini indirdik, imkan olursa daha da indireceğiz. Kurumlar vergisini ihracatçılar için artırmadık, tam bilakis düşürdük. Yakın devirde reeskont kredi maliyetini yüzde 35’ten yüzde 30’a düşürdük, halbuki TCMB faizi 250 baz puan düşürdü, önceliğimiz üretim ve ihracat.

Zorlanan birtakım kesimler var, KOSGEB üzerinden muhakkak bölümlerin prim takviyesi, finansman takviyesi üzere mevzularda tahliller ürettik. Çiftçilerimizi güçlü bir biçimde desteklemeye devam edeceğiz. Çiftçilerin kullandığı kredinin faizinin yüzde 70’ini bütçeden ödüyoruz, 2025 yılında bütçeden 160 milyar TL ödeneğimiz var. Ziraî üretim, tarım bölümü ve çiftçilerimiz bizim için değerli. Esnafımızı da destekliyoruz, 802 bin esnafımıza takviyemizi 60 milyar TL’ye çıkarıyoruz. İhracatı ve yatırımları bütçe disiplinini bozmadan destekliyoruz. Bütün aksiliklere karşın Türkiye güzel gidiyor, karamsar olmak için hiçbir sebep yok. Finansmana erişim 2025’te güzelleşecek.”