İklim krizi tehlikesi: Yaban arısı popülasyonu azalıyor mu?

Daha önce yapılan araştırmalarda bombus arısı popülasyonlarının halihazırda düşüşte olduğu ortaya konmuştu. Ancak yapılan yeni araştırmalarda, bu arı türüne yönelik bir başka tehlike daha ortaya çıktığı ifade edildi. Yeni yapılan bu araştırmada ‘iklim krizi‘ olarak tanımlanan durumun, yaban arılarının yuvalarının sağlığını tehdit ettiğini saptandı.

Uluslararası bir araştırma ekibinin 180 yıllık bilimsel literatürü gözden geçirerek hazırladığı rapora göre, süregelen iklim değişikliği krizinden kaynaklanan sıcaklığın, bombus arılarının popülasyon sayılarını yok eden bir durum ortaya çıkardığı ifade edildi. Söz konusu bu sıcaklığın bombus arılarının yavrularını bıraktıkları yuvaları güvenli bir şekilde inşa etmelerini zorlaştırdığı saptandı.

Araştırmacılar, “Düşüşlerin temelinde mekanizmaların karmaşık etkileşimleri tam olarak anlaşılamamıştır” diye belirttikleri çalışmalarında “Çok sayıda faktör arasında, yuvalardaki ısı stresinin yaban arısı türlerinin azalmasında kilit bir rol oynayabileceğini düşünüyoruz” tespitinde bulundular.

Yaban arısı kolonileri kovanlarını termoregüle etmekte zorluk çekmedikleri belirtilirken sıcak iklimlerde işçi arılar toplanarak yuvalarını soğutmak için kanatlarını çırptıkları bilinen bir husustur. Ancak iklim krizi sıcaklıkları ortalama ısının ötesine taşıdığı ve bombus arıları artık buna ayak uydurmakta zorlandığı ifade edildi. Bombus yavrularının 35 derece sıcaklıkta hayatta kalamadığı belirtildi.

Araştırmacılar, bir yaban arısı yavrusunun hangi kıtada yaşarsa yaşasın hayatta kalabilmesi için en uygun sıcaklığın 28 ila 32 arasında olduğunu not düşüyor.

Araştırmanın başyazarı Peter Kevan, “Bombus arıları sıcaklığı, yavruların ölebileceği, muhtemelen ölümcül bir sınır olan yaklaşık 35 derecenin altında tutamıyorlarsa, bu, dünya çapında, özellikle Kuzey Amerika ve Avrupa’da neden bu kadar çok bombus arısı kaybettiğimizi açıklayabilir” dedi.

Sussex Üniversitesi‘nde biyoloji profesörü olan ve araştırmada yer almayan Dave Goulson, yaban arılarının iklim değişikliğiyle mücadele etmenin bir yolu olarak daha yüksek ve daha serin yerlere taşındığına dair raporlar da olduğunu belirterek daha serin sulara ve daha fazla sayıda fok popülasyonlarına ulaşmak için ABD’nin doğu kıyı şeridine doğru hareket ettiği tespit edilen büyük beyaz köpekbalıkları da dahil olmak üzere diğer hayvan popülasyonları da aynı iklim değişikliği kaynaklı göçü yaşadığının altını çizdi.

Dünya genelinde bombus cinsi olarak sınıflandırılan 250’den fazla arı türü bulunduğu belirtiliyor.

Bombus arıları üzerinde 30 yıldır çalışan Goulson, son araştırmanın ‘iç karartıcı‘ ve ‘yürek parçalayıcı‘ olduğunu dile getirerek bombus arısı popülasyonlarının habitat kaybı nedeniyle zaten dibe vurduğuna ve artan sıcaklıklarla birlikte bunun ‘çifte darbe‘ yarattığına dikkat çekti.

Araştırmacılar makalelerinde, ‘bombus arılarının yuva yaptığı termal ortamların (çoğunlukla yeraltında, bazıları oyuklarda ve çok azı da yer yüzeyinde) bombus arısı ekolojisinde ihmal edilen bir alan olduğunu’ kabul ederken yerde yuva yapan bombus arısı türlerini incelemek için yere nüfuz eden radar kullanarak çalışmalar yapmayı öneriyorlar.

Kevan, “Gelecekteki bilim insanlarının sunduğumuz fikirleri alıp yaban arısı sağlığı ve konuşması üzerine kendi araştırmalarına uygulayabileceklerini umuyoruz” dedi.

Söz konusu bu çalışma ‘Frontiers in Bee Science‘ dergisinde yayımlandı.